Θέσεις

Ο Βύζας ως Μυθολογικό και ως ιστορικό πρόσωπο

 

gkinissteliossm

Γράφει ο Στέλιος Γκίνης

 

Οι πρώτες σελίδες της Ιστορίας περιγράφουν γεγονότα που συνέβησαν πριν από χιλιάδες χρόνια. Όμως μετά από τόσους αιώνες, η «σκόνη» και η «άχλυς» του χρόνου τα έχουν σκεπάσει, οπότε η Μυθολογία με φαντασία και με αλληγορίες, παρουσιάζει εκείνα τα γεγονότα. Την ελληνική μυθολογία διαβάζουν όλοι οι λαοί με ενδιαφέρον μεγάλο, γιατί οι άνθρωποι γίνονται ημίθεοι, οι ποταμοί και τα ζώα γίνονται λογικά όντα και οι νεράιδες επεμβαίνουν στη ζωή των ανθρώπων.

Ο Βύζας λοιπόν, ο πρώτος οικιστής του Βυζαντίου, κατά τη Μυθολογία, ήταν γιος του Ποσειδώνα και της νεράιδας (νύμφης) Κερόεσσας που ήταν η κόρη του Δία και της Σελήνης. Την ανατροφή του Βύζαντα, ανέλαβε μια άλλη νεράιδα η Βυζίη, γι’ αυτό και ονομάστηκε Βύζας, από το όνομα που είχε η τροφός του. Όταν μεγάλωσε ο Βύζας, στην περιοχή του Βοσπόρου στη συμβολή των ποταμών τότε Βορβύσου και Κυδάρεως, είχε ως ασχολίες του τα όπλα και το κυνήγι. Μια μέρα που θυσίαζε στο βωμό της Σεμέστρης έναν ταύρο, που είχε σκοτώσει, όρμησε ένας αετός άρπαξε την καρδιά του ταύρου και την μετέφερε απέναντι. Στο σημείο εκείνο ο Βύζας ίδρυσε την πόλη Βυζάντιο.

Κατά τους μυστηριώδεις εκείνους αιώνες και γύρω στο 685 π.Χ. γεννήθηκε ο Βύζας στα Μέγαρα από γενιά του βασιλιά των Μεγάρων Νίσου, αδελφού του Αιγαία. Ο Νίσος έζησε τρεις γενιές πριν από τον τρωικό πόλεμο και ο Βύζας τέσσερις αιώνες αργότερα.

Στα αρχαία νομίσματα του Βυζαντίου εικονίζεται με γενιάδα ο Βύζας και με περικεφαλαία. Αυτός είναι και ο λόγος που η μυθολογία του περιγράφει να ασχολείται με τα όπλα. Πρέπει ο Βύζας στην πραγματικότητα να είχε ασχοληθεί και με τη θάλασσα, να είχε δηλαδή καράβια, γι’ αυτό η μυθολογία τον θέλει γιο του Ποσειδώνα, θεού της θάλασσας.

Σε ηλικία 27 ετών ο Βύζας, το 658 π.Χ., και μετά από παρατεταμένη ανομβρία στην Αττική, ζήτησε από το μαντείο των Δελφών χρησμό. Ήθελε να αναζητήσει με άλλους Μεγαρίτες, μια περιοχή κατάλληλη να ιδρύσει αποικία, πιο εύφορη από τα Μέγαρα.

Ο χρησμός του Μαντείου ήταν ένας παράξενος γρίφος: «Απέναντι από τη χώρα των τυφλών να ιδρύσεις αποικία!». Στις αρχές λοιπόν του καλοκαιριού του 658 π.Χ. ξεκίνησαν από τη Λελεγία ακτή (Βαρέα) τα καράβια με τους Μεγαρίτες με επικεφαλής τον Βύζαντα για τη χώρα των τυφλών , δηλαδή ένα ταξίδι με άγνωστο προορισμό .

Ήταν φυσικό να ταξιδέψουν βόρεια, για πιο ψυχρά κλίματα και όπως είχαν κάνει οι πρόγονοί τους. Μετά από πολλές περιπέτειες και αναζητήσεις, έφτασαν στο τέλος του καλοκαιριού στη Χαλκηδόνα, όπου οι Μεγαρίτες κάτοικοι τους υποδέχθηκαν με χαρές.

Τη Χαλκηδόνα πριν από 16 χρόνια, το 674 π.Χ., την είχαν ιδρύσει Μεγαρίτες. Μετά από λίγες μέρες παραμονής εκεί, ο Βύζας κατάλαβε ότι αυτή ήταν η χώρα των τυφλών. Και αυτό, γιατί κάθε μέρα οι Χαλκηδόνιοι πήγαιναν απέναντι και ψάρευαν θύννους, δηλαδή τα γνωστά ψάρια τόνους, και το δειλινό επέστρεφαν, αντί να κατοικούν απέναντι μόνιμα. Έτσι ο Βύζας αποφάσισε να ιδρύσει μια πόλη απέναντι από τη Χαλκηδόνα, το Βυζάντιο, εκεί που σήμερα είναι η Κωνσταντινούπολη.

Δεν ήταν εύκολη η εγκατάσταση. Τότε τοπάρχης της περιοχής ήταν ο Βόρβυσος. Ο Βύζας δεν χρησιμοποίησε βία, αλλά τη διπλωματία και παντρεύτηκε την  κόρη του Βορβύσου, τη Φιδάλεια ή Φειδάλεια. Ο αδελφός της όμως διαφώνησε για το γάμο αυτό και για την εγκατάσταση των Μεγαριτών στην περιοχή. Επαναστάτησε και με πολλούς άλλους, πήρε τα βουνά. Δεν τολμούσε βέβαια ο αδελφός της Φιδάλειας να επιτεθεί στους Μεγαρίτες και να τα «βάλει» με τον Βύζαντα, αλλά περίμενε να βρει κατάλληλη ευκαιρία. Και πράγματι, όταν ο Βύζας, με πολλούς συμπολεμιστές του, έλειπε από το νεοσύστατο Βυζάντιο, το πολιόρκησε.

Η Φιδάλεια όμως, ως πιστή σύζυγος του Βύζαντα, αντιστάθηκε με ηρωισμό μαζί με τους λιγοστούς φύλακες της πόλης. Στην κυριολεξία, έσωσε το Βυζάντιο με το εξής στρατήγημα, που προκάλεσε τον πανικό στον αδελφό της και στους συντρόφους του. Με άλλες γυναίκες η Φιδάλεια μάζεψε… φίδια πολλά και τα έριξε την νύχτα στο στρατόπεδο του αδελφού της. Τρομοκρατημένος αυτός και οι συμπολεμιστές του, το έβαλαν στα πόδια κι έτσι έληξε η πολιορκία! Από τότε πήρε το όνομα Φιδάλεια, που θα πει, αυτή που ψαρεύει φίδια.  Το προηγούμενο όνομά της ήταν Φειδάλεια, από τις λέξεις φειδώ και αλιεία.

Την περιοχή που ο Βύζας έκτισε το Βυζάντιο, την ονόμαζαν τότε Λύγο, δηλαδή από το  θάμνο λυγαριά γνωστό στους Μεγαρίτες και ως φάρμακο , που αφθονούσε  στην περιοχή.Έκοβαν ξύλα από τα βουνά για «πατερά» στα σπίτια που έκτιζαν. Τους κορμούς των δέντρων από τα βουνά, τα μετέφεραν εύκολα με τον ποταμό Βόρβυσο. Στα τείχη που έκτισαν, είχαν τόσο τέλεια εφαρμογή οι πέτρες, που δε μπορούσες να δεις τους αρμούς! Γρήγορα έγινε ονομαστή η αποικία μας ως τα πέρατα της οικουμένης .

Μετά το θάνατο του Βύζαντα, τον διαδέχθηκε ο Δεινίας στρατηγός των Χαλκηδονίων κι αυτός δηλαδή Μεγαρίτης, που υπερασπίστηκε το Βυζάντιο στις επιθέσεις των βαρβάρων με ηρωισμό και επιτυχία.

Στους αιώνες που πέρασαν, η ελληνική ιστορία έχει καταγράψει πολλά γεγονότα που συνέβησαν στο Βυζάντιο, όπως αυτό που ακολουθεί.

Το 341 π.Χ. ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου Φίλιππος υπέγραψε με τους Βυζάντιους συνθήκη ειρήνης. Όμως τον επόμενο χρόνο, ο βασιλιάς Φίλιππος, απαίτησε από τους Βυζάντιους να πολεμήσουν τους Αθηναίους και επειδή αρνήθηκαν, πολιόρκησε το Βυζάντιο.

Στον πόλεμο αυτόν αρίστευσε ο στρατηγός Λέων των Βυζαντίων, που ήταν μαθητής του Πλάτωνα και συμμαθητής του Αριστοτέλη. Όπως γράφει ο Σουίδας, αυτός ο Λέων είχε γράψει τα σχετικά με την πολιορκία αυτή.

Ο Φίλιππος επειδή δεν μπορούσε να νικήσει, όσο και να προσπάθησε με τις επιθέσεις του, τους υπερασπιστές του Βυζαντίου, έσκαψε… υπόνομο κρυφά κάτω από τα τείχη, για να μπει μέσα στην πόλη νύχτα!

Ο Στέφανος ο Βυζάντιος περιγράφει εκείνα τα γεγονότα. Ήταν νύχτα χωρίς φεγγάρι και περίπου δύο ώρες μετά τα μεσάνυχτα. Το σκοτάδι βαθύ και πολεμιστές του Φιλίππου μπήκαν στον υπόνομο, που είχαν σκάψει για να βγουν στο εσωτερικό της πόλης. Εκείνη τη στιγμή ακριβώς βγήκε στον ανατολικό ορίζοντα η ημισέληνος και φώτισε τους εχθρούς, οπότε τα σκυλιά άρχισαν να γαβγίζουν. Τους είδαν οι Βυζάντιοι , όρμησαν και σκότωσαν όσους εχθρούς πρόλαβαν να βγουν από τον υπόνομο και τον σκέπασαν.

Το φεγγάρι  τη νύχτα εκείνη ήταν στη χάση του ,τρεις μέρες προτού να χαθεί. Στην ώρα του λοιπόν γύρω στις δύο πρόβαλε στον ορίζοντα, όπως συμβαίνει και τώρα. Αυτό θεωρήθηκε θαύμα της θεάς Εκάτης και γι αυτό έκαναν από τότε την ημισέληνο οι Βυζάντιοι σύμβολό τους. Αυτό φαίνεται στα νομίσματά τους. Το σύμβολο αυτό του Βυζαντίου, το αντέγραψαν αργότερα οι Οθωμανοί και το έχουν μέχρι σήμερα οι Τούρκοι στη σημαία τους! Ακριβώς το ίδιο.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η δικαιολογημένη αποχή θα πρέπει να γίνει πολιτική πράξη, για να σωθούμε

Η οδική  ασφάλεια και η κυκλοφοριακή αγωγή είναι Πολιτισμός

Ορισμένες σκέψεις με αφορμή την τελευταία πυρκαγιά και τη συνεχή υποβάθμιση της περιοχής μας κατά τα τελευταία χρόνια