Γράφει η Παγώνα Ν. Λουκά
Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω
Από το 2015 μέχρι σήμερα, οι εξελίξεις στον χώρο της Δικαιοσύνης είναι ραγδαίες έχοντας τροποποιήσει πολλάκις τα κλασσικά συγγράμματα, νόμους και κώδικες επί των οποίων στηριζόταν και λειτουργούσε για πολλά χρόνια η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα. Όλες οι τελευταίες Κυβερνήσεις, φαίνεται να είχαν εντοπίσει το θέμα της δυσλειτουργίας των ελληνικών δικαστηρίων και της βραδύτητας στην απονομή της δικαιοσύνης και καθεμία με διαφορετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες, νομοθετούσε τροποποιήσεις προς τον σκοπό επιτάχυνσης. Για τον λόγο αυτό, τα τελευταία χρόνια, ενδεικτικά αναφέρεται ότι πολλές διαδικασίες έγιναν έγγραφες χωρίς να απαιτείται παράσταση των παραγόντων της δίκης στα ακροατήρια των δικαστηρίων, πολλές γραμματειακές δικαστικές υπηρεσίες παρέχονται πλέον ηλεκτρονικά, ακόμα δε και η κατάθεση δικογράφων γίνεται σε πολλές περιπτώσεις ηλεκτρονικά, ενώ ακόμα και στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης, που μάλλον είχε επηρεαστεί λιγότερο μέχρι πρότινος από τέτοιου είδους αλλαγές, με τις τελευταίες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, έχουμε αρχίσει να αναφερόμαστε ακόμα και σε δίκες με «εικονοτηλεδιάσκεψη» υπό συγκεκριμένες πάντα προϋποθέσεις.
Με μια νέα νομοθετική πρωτοβουλία, λοιπόν, το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει θέσει σε δημόσια διαβούλευση από τις 04/04/2024, νομοσχέδιο με τίτλο «Ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, χωροταξική αναδιάρθρωση των δικαστηρίων της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης και λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης». Με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, μεταξύ άλλων, καταργούνται τα Ειρηνοδικεία γενικά ως βαθμός δικαιοδοσίας, με αποτέλεσμα οι υποθέσεις που υπάγονταν στο Ειρηνοδικείο να υπάγονται πλέον στο κατά τόπο (ή περιφέρεια) Πρωτοδικείο. Με το άρθρο 6 του νομοσχεδίου, ορίζονται οι έδρες και οι περιφέρειες των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων πρώτου βαθμού . Πιο συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά στην Αττική και ειδικότερα στην πόλη των Μεγάρων, αναφέρονται τα εξής: Στην Περιφέρεια Αττικής, διατηρούνται τα Πρωτοδικεία Αθηνών και Πειραιώς, ως κεντρικές έδρες, καθώς και οι Εισαγγελίες Πρωτοδικών Αθηνών και Πειραιώς. Τα ως άνω Πρωτοδικεία θα έχουν περιφερειακές έδρες. Ως περιφερειακές έδρες του Πρωτοδικείου Αθηνών ορίζονται το Μαρούσι, το Κορωπί και το Περιστέρι , ενώ ως περιφερειακές έδρες του Πρωτοδικείου Πειραιώς ορίζονται η Καλλιθέα και τα Μέγαρα. Επομένως, το Ειρηνοδικείο Μεγάρων, καταργείται και παύει να υπάρχει έτσι όπως το ξέραμε, και στην πόλη μας, η οποία μέχρι σήμερα υπάγεται στο Πρωτοδικείο της Αθήνας ως προς την τοπική αρμοδιότητα, θα λειτουργεί Περιφέρεια του Πρωτοδικείου Πειραιώς, στο οποίο πλέον θα υπάγεται τόσο ο Δήμος Μεγαρέων, όσο και οι Δήμοι Ασπροπύργου, Ελευσίνας και Μάνδρας- Ειδυλλίας. Η προοπτική αυτή της πόλης των Μεγάρων, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την δικονομική και δικαστηριακή πραγματικότητα, είναι εύλογη, δίκαιη και ορθώς τεθείσα από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, για τους εξής λόγους, οι οποίοι αναφέρονται ενδεικτικά: Θα πρέπει κατ’ αρχάς να ληφθεί υπ’ όψιν ότι βασικά και γενικά κριτήρια για τον ορισμό της κατά τόπο αρμοδιότητας μίας υπόθεσης που εισάγεται στα Δικαστήρια προκειμένου αυτά να αχθούν σε κρίση, είναι η διεύθυνση ή έδρα του διαδίκου (φυσικού ή νομικού προσώπου), καθώς και η θέση του ακινήτου (όταν η υπόθεση αφορά ακίνητο – έχει δηλαδή εμπράγματο αντικείμενο όπως χαρακτηρίζεται νομικά). Σύμφωνα, λοιπόν, με τα επίσημα τελευταία (2021) αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία συμπτωματικά δημοσιεύθηκαν πολύ πρόσφατα (ΦΕΚ 2090/07-04-2024, τ.β’), ο πληθυσμός των Μεγάρων είναι 38.033, ο πληθυσμός της Ελευσίνας είναι 30.147, ο πληθυσμός του Ασπροπύργου είναι 31.381 και ο πληθυσμός της Μάνδρας-Ειδυλλίας είναι 17.822. Εκτός, όμως, από τα ποσοτικά χαρακτηριστικά, το διευρυμένο δικαστηριακό αντικείμενο του Δήμου Μεγαρέων, ενισχύεται και από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως ενδεικτικά είναι οι επιχειρήσεις που εδρεύουν στις Βιομηχανικές Περιοχές της πόλης, τις ήδη κυρωμένες ή υπό ένταξη βάσει του ΓΠΣ, αλλά και σε όλο το μήκος και το πλάτος του Δήμου. Αντίστοιχα, ως προς την έκταση εκάστου Δήμου, από την οποία κατά τα ανωτέρω αναφερόμενα, ομοίως εξαρτάται και ο όγκος υποθέσεων που μπορεί να προκύψουν, των Μεγάρων είναι 330,11 τ.χλμ, της Ελευσίνας είναι 36,589 τ.χλμ, του Ασπροπύργου είναι 101,97 τ.χλμ και της Μάνδρας – Ειδυλλίας είναι 426,2 τ.χλμ, το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας όμως αποτελεί δασική έκταση και ως εκ τούτου και σε συνδυασμό με τον μικρό πληθυσμό χάνει το συγκριτικό πλεονέκτημα. Περαιτέρω, ως προς την δυνατότητα πρόσβασης-μετάβασης οιουδήποτε παράγοντα μίας δίκης στην πόλη των Μεγάρων, αυτή είναι δυνατόν να γίνεται απρόσκοπτα και με διαρκή, συνεχή και τακτική ροή, δια του προαστιακού σιδηροδρόμου, δια του ΚΤΕΛ Μεγάρων, δια της ΝΕΟΑΚ αλλά και της ΠΕΟΑΚ και του παράλληλου της ΝΕΟΑΚ δρόμου δια Ι.Χ, με ταξί που πλέον υπάγονται στην έδρα της Αθήνας κ.ο.κ. Είναι αστείο, λοιπόν, να μιλούν δημότες και παράγοντες τοπικής αυτοδιοίκησης όμορων δήμων, για δυσκολία πρόσβασης, όταν αυτή είναι δυνατόν να γίνει με όλους τους ανωτέρω τρόπους κι όταν ενδεικτικά, η απόσταση από τον όμορο Δήμο Ελευσίνας μέσω της ΝΕΟΑΚ, είναι 10 λεπτά της ώρας. Ωστόσο, η λειτουργία τέτοιας Υπηρεσίας στην πόλη, σίγουρα θα ήταν αφορμή βελτίωσης της αστικής συγκοινωνίας, αφού εξάλλου τα Μέγαρα, είτε αρέσει είτε όχι, είναι προάστιο της Αθήνας. Αστείο επίσης είναι να μιλάμε για έλλειψη υποδομών, όταν υπάρχει διαθεσιμότητα καταλληλότατων για την στέγαση τέτοιας Υπηρεσίας, σύγχρονων και ειδικώς αδειοδοτημένων διαθέσιμων προς ενοικίαση χώρων συνάθροισης κοινού ακόμα και μέσα στο κέντρο της πόλης, τους οποίους έχω ήδη κατά νου και θα ανέφερα έναν προς έναν αν αυτό μου επιτρεπόταν, αλλά δεν θα προβώ σε κάτι τέτοιο για λόγους προσωπικών δεδομένων και δεοντολογίας. Σε κάθε περίπτωση δε, θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπ’ όψιν, ότι τα τελευταία πέντε χρόνια «τρέχουμε» με βήμα ταχύτατο (και όχι απλώς βαδίζουμε …) σε μια ψηφιακή εποχή. Κάθε μέρα για όλους εμάς τους σχετιζόμενους με τον κλάδο της δικαιοσύνης επαγγελματίες, κάτι αλλάζει, κάτι ψηφιοποιείται και γίνεται πλέον ηλεκτρονικά από τον χώρο του γραφείου μας, και κατά συνέπεια η απόσταση εν έτει 2024, δεν μπορεί να θεωρηθεί βάσιμο επιχείρημα.
Όλα τα ανωτέρω αναφερόμενα, όλως ενδεικτικώς αλλά επί της ουσίας και της δικαστηριακής πρακτικής ερειδόμενα, από μια μάχιμη δικηγόρο, κατατείνουν στο συμπέρασμα ότι η επιλογή της πόλης των Μεγάρων ως Πρωτοδικειακής Περιφέρειας, όχι μόνο είναι ορθή, αλλά σχεδόν επιβάλλεται.
Σημειώνεται ότι το νομοσχέδιο θα είναι αναρτημένο σε δημόσια διαβούλευση έως τις 18/04/2024 και ο καθένας μπορεί να συνδεθεί στο link http://www.opengov.gr/ministryofjustice/?p=17278 και να γράψει το σχόλιό του. Ας συνταχθούμε όλοι, προς την ίδια κατεύθυνση . Καλά θα κάνουν τόσο όλοι οι δημόσιοι φορείς Τοπικοί, Περιφερειακοί αλλά και της Κεντρικής Διοίκησης όσο και όλοι οι Πολίτες να στηρίξουν την συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία, πέρα από μικροκομματικά συμφέροντα, αποφεύγοντας δε «να κρυφτούν» πίσω από μια δήθεν ουδετερότητα …
Ευχαριστώ θερμά για την φιλοξενία.