Πρόγραμμα δράσεων και εκδηλώσεων στην Ελευσίνα 2023
Μυστήριο 100 / Τα Ιερά Τραγούδια
Μουσικά δρώμενα και τελετουργίες στον κύκλο του χρόνου και στον κύκλο της ζωής
Σάββατο 22 Απριλίου 2023 | 13:00 – 16:00
Πλατεία Συνοικισμού Ποντίων & Όαση
#Mystery100 #IeraTragoudia
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης», πραγματοποιείται ένας κύκλος δράσεων, με τον γενικό τίτλο «ΜΥΣΤΗΡΙΟ 100 – ΤΑ ΙΕΡΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ», που εστιάζει στα παραδοσιακά δρώμενα και τις τελετουργίες στην ελληνική μουσική και χορευτική παράδοση. Την επιστημονική και καλλιτεχνική επιμέλεια έχει ο Λάμπρος Λιάβας, καθηγητής Εθνομουσικολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Οι τελετουργίες στον κύκλο της Ζωής καλύπτουν την ανθρώπινη πορεία «από το νανούρισμα στο μοιρολόι»: γέννηση, παιδική ηλικία, έρωτα-γάμο, ξενιτιά, θάνατο. Ενώ τα δρώμενα στον κύκλο του Χρόνου και της Βλάστησης συνοδεύουν «ομοιοπαθητικά» τις γεωργοκτηνοτροφικές ασχολίες μέσα από συμβολικές πράξεις-έθιμα με την πάνδημη συμμετοχή της κοινότητας.
Οι εκδηλώσεις για «Τα Ιερά Τραγούδια» κατανέμονται σε όλη τη διάρκεια του 2023 και σηματοδοτούν τους κυριότερους εποχικούς σταθμούς. Η επόμενη δράση του κύκλου θα πραγματοποιηθεί στις 22 Απριλίου.
ΣΑΒΒΑΤΟ 22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ (ΗΜΕΡΑ ΓΗΣ), ώρα 12.00-16.00
Πλατεία Συνοικισμού Ποντίων και «Όαση»
«Άνοιξαν τα δέντρα όλα!..»
Τραγούδια και χοροί της Ελληνικής Πασχαλιάς
To 2009, τα Ηνωμένα Έθνη όρισαν τις 22 Απριλίου ως «Διεθνή Ημέρα της Μητέρας Γης». Ο κύκλος «ΤΑ ΙΕΡΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ» έρχεται να τιμήσει την ημέρα αυτή, η οποία φέτος συνδυάζεται, με ιδιαίτερα συμβολικό τρόπο, με τις παραδοσιακές ανοιξιάτικες τελετουργίες της Εβδομάδας της Διακαινισήμου μετά το Πάσχα. Με ορόσημα τη γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής και του Άι-Γιώργη, καθώς και την Κυριακή του Θωμά με το λατρευτικό έθιμο των Ποντίων «σα ταφία» που τιμούν τους νεκρούς στα κοιμητήρια με φαγητά και με τραγούδια!
Στις 12.00 στην Πλατεία του Συνοικισμού των Ποντίων, ο Λάμπρος Λιάβας θα μιλήσει για το βαθύτερο νόημα και τις λειτουργίες των λαϊκών δρώμενων και των τραγουδιών αυτής της περιόδου, όπου η χριστιανική λατρεία αναβαπτίζεται στις αρχαίες καταβολές της, ο Χριστός συνομιλεί με τον Άδωνι και ο Άι-Γιώργης συναντά τον αρχαίο δρακοντοκτόνο ήρωα που ελευθερώνει το νερό και φέρνει την καρποφορία.
Ο πόντιος λυράρης Ηλίας Υφαντίδης θα αναφερθεί στο έθιμο «σα ταφία» και θα παίξει τα παραδοσιακά μοιρολόγια και τα τραγούδια αυτών των ημερών, με τη συμμετοχή των μελών του δραστήριου Συλλόγου Ποντίων Ελευσίνας «Νέα Τραπεζούντα». Θα προσφερθούν ποντιακά κεράσματα, ενώ το κοινό θα μπορεί να επισκεφτεί και τα δύο μουσεία (για την ποντιακή παράδοση καθώς και για τον Στέλιο Καζαντζίδη) που λειτουργούν στο «Σπίτι του Συλλόγου» (Ευκλείδη & Φιλικής Εταιρείας).
Στη συνέχεια, από τις 13.00 έως τις 16.00, το κοινό θα μετακινηθεί από την πλατεία του Συνοικισμού των Ποντίων στη γειτονική «Όαση» (παλαιό Κάμπινγκ), όπου θα στηθεί μέσα στα δέντρα ένα μεγάλο λαϊκό γλέντι με τα τραγούδια και τους χορούς της Γης, της Άνοιξης και της Ελληνικής Πασχαλιάς. Ανάμεσά τους και τα πολύ ιδιαίτερα τραγούδια «της κούνιας» που συνηθίζονταν αυτές τις μέρες σε πολλές περιοχές του Ελληνισμού, απόηχος από τις αρχαίες «αιώρες», μεταφέροντας «ομοιοπαθητικά» τη γονιμότητα των ανθισμένων δέντρων στις νέες κοπέλες!
Συμμετέχουν οι: Ηλίας Υφαντίδης (τραγούδι, ποντιακή λύρα) και Παναγιώτης Κοπαλίδης (νταούλι). Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος (κλαρίνο), Γιάννης Παυλόπουλος (βιολί-τραγούδι), Βαγγέλης Δημούδης (τραγούδι), Κωνσταντίνα Πάτση (τραγούδι), Ιορδάνης Κουζηνόπουλος (λαούτο-τραγούδι), Μανούσος Κλαπάκης (κρουστά) και Βασίλης Γραμματικός (γκάιντα, τσαμπούνα). Έρευνα, κείμενα, παρουσίαση Λάμπρος Λιάβας.
Μυστήριο 84 Πανηγύρι
21-23 Απριλίου
Εργατουπαλληλικό Κέντρο Ελευσίνας & Δημόσιος χώρος
Ο καταξιωμένος σκηνοθέτης Σύλλας Τζουμέρκας, με αφορμή το Πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου, μετατρέπει την πόλη σε κινηματογραφικό πλατό ενώ 30 από τις καλύτερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου προβάλλοντα, επί τρεις μέρες και δύο νύχτες, με ελεύθερη είσοδο, στο ΕΚΕΔΑ.
Το βράδυ της 22ης Απριλίου, στο πανηγύρι για την γιορτή του Αγίου Γεωργίου στην οδό Παγκάλου, ο Σύλλας Τζουμέρκας και η γερμανίδα σκηνοθέτιδα Έλκε Λέρενκράους παίρνουν τις κάμερές τους και περιφέρονται ανάμεσα σε μικροπωλητές, παιχνίδια, μουσική και χορό για να γυρίσουν δύο ταινίες ταυτόχρονα. Στο εντελώς απρόβλεπτο γύρισμα συμμετέχουν διακεκριμένοι ηθοποιοί και καλλιτεχνικοί συντελεστές, αλλά και το ίδιο το κοινό του “Πανηγυριού”. Αφού κλείσουν οι κάμερες, το ΕΚΕΔΑ μετατρέπεται σε post-production hub, προκειμένου να πραγματοποιηθεί το μοντάζ και η τεχνική επεξεργασία των ταινιών. Όλη η διαδικασία είναι προσβάσιμη στο κοινό και αφού ολοκληρωθούν οι διαδικασίες, τα δύο έργα θα προβληθούν στο pop-up σινεμά την Κυριακή το βράδυ.
Επιπλέον, από την Παρασκευή 21 έως και την Κυριακή 23 Απριλίου, καθόλη τη διάρκεια της μέρας (και της νύχτας) πραγματοποιούνται στο Ε.Κ.Ε.Δ.Α. πρωτοποριακές περφόρμανς, εικονικής πραγματικότητας, ομιλίες με διακεκριμένους καλεσμένους, ενώ προβάλλονται περισσότερες από 30 ταινίες και new media έργα που όρισαν, ενσωμάτωσαν ή συνδιαλέχθηκαν με live cinema τεχνικές. 3.480 λεπτά αληθινής real-time κινηματογραφικής αδρεναλίνης περιμένουν τους θεατές οι οποίοι μπορούν να κοιμηθούν σε μια ταινία και να ξυπνήσουν σε μια άλλη!
Από Μπερνάρντο Μπερτολούτσι (Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι), Ζαν-Λυκ Γκοντάρ (Εδώ και Αλλού) και Βιμ Βέντερς (Το Πέρασμα του Χρόνου), μέχρι τον Άλμπερτ Σέρα (το μνημειώδες φετινό Pacifiction με τον Μπενουά Μαζιμέλ για πρώτη φορά στην Αθήνα) και τη Χελένα Γουίτμαν (τα Ανθρώπινα Λουλούδια της Σάρκας με τους Αγγελική Παπούλια και Ντενί Λαβάν, σε πρώτη πανελλήνια προβολή), αλλά και πολλές-πολλές ακόμα κρυμμένες εκπλήξεις και θεματικές διαδρομές.