1η Οκτωβρίου: Παγκόσμια Μέρα για την Τρίτη Ηλικία
Η ηλικιακή ένταξη των ατόμων στην λεγόμενη «Τρίτη Ηλικία», στο μυαλό όλων μας είναι κάτι που αυτόματα συνδέεται με ασθένειες, συμπτώματα και άλλα πολλά, τα οποία όπως είναι προφανές δεν επηρεάζουν μόνο τα ίδια τα άτομα σε επίπεδο προσωπικό, αλλά και τον ευρύτερο οικογενειακό περίγυρο τους. Μολαταύτα, η περίοδος αυτή στη ζωή των ατόμων αποτελεί ένα σταθμό, θα μπορούσαμε να πούμε, από την σκοπιά πως τα ίδια τα άτομα προχωρούν σε μια αυτοκριτική και μια αξιολόγηση για τα πεπραγμένα, αλλά και για πράγματα που δεν κατάφεραν να κάνουν. Απαλλαγμένοι, πλέον από τα άγχη της καθημερινότητας, μπορούν πλέον αβίαστα να «χαρούν» την ελευθερία τους.
Βέβαια αυτό είναι κάτι που μπορεί να τους συνθλίψει και να τους επηρεάσει αρνητικά. Η μοναξιά, η σταδιακή απομόνωση-για διάφορους λόγους-από τα πλαίσια της κοινωνίας, η αδυναμία που αισθάνονται λόγο του γήρατος, έχει σαν αποτέλεσμα τις ψυχολογικές επιπτώσεις.
Αυτό που λειτουργεί αρνητικά ακόμα περισσότερο τα άτομα της τρίτης ηλικίας, όπως έχει οριστεί η ηλικιακή ομάδα άνω των 65 ετών, είναι η αλλαγή στην εξωτερική εικόνα που είχαν μέχρι πρότινος, η έκπτωση σε δυνάμεις-αντοχές, ασθένειες που προκύπτουν στην πορεία της ζωής του ατόμου. Όλα αυτά συνδέονται με την συναισθηματική και ψυχική φθορά που επέρχεται σταδιακά λόγω των ασθενειών και τις σωματικής εξασθένησης. Αυτό αποτελεί «βάρος» για τα άτομα μικρότερης ηλικίας που επωμίζονται την εξολοκλήρου φροντίδα των ηλικιωμένων.
Οι ανάγκες των ηλικιωμένων, δεν περιορίζονται μόνο στην ανάγκη για περίθαλψη από τα παιδιά τους ή τυχόν συγγενείς, αλλά βασίζονται και σε άλλες ανάγκες. Όπως τονίζει και ο Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατριακής Εταιρίας, κ. Αντώνης Μούγιας, η ανάγκη για τα άτομα αυτά έγκειται στο να αισθάνονται ότι είναι χρήσιμοι για τους άλλους και ότι τους χρειαζόμαστε. Αυτό μπορεί να είναι από το πιο απλό πράγμα που μπορούν να κάνουν, όπως το να κρατήσουν τα εγγόνια τους, να μαγειρέψουν, να καθαρίσουν το σπίτι κλπ, καθώς αυτό δείχνει πως παρά το γηραιό της ηλικίας τους μπορούν ακόμα να προσφέρουν ένα χέρι βοήθειας στα παιδιά τους.
Επίσης, αυτό που μπορούμε ακόμα κι εμείς, οι πιο νέοι και εφόσον το επιτρέπει και η ίδια η κατάσταση του ηλικιωμένου, είναι να τον προτρέψουμε να συμμετέχει δε διάφορες δραστηριότητες. Μια από αυτές είναι η συμμετοχή τους στις Λέσχες Φιλίας, ή αλλιώς τα λεγόμενα Κ.Α.Π.Η. Μέσα από ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, μέσα από συζητήσεις, εκδρομές που διενεργούνται στα πλαίσια του ΚΑΠΗ, τα άτομα αισθάνονται πως δεν έχουν περιθωριοποιηθεί από την κοινωνία και εξακολουθούν να συμμετέχουν ενεργά και με οποίον τρόπο. Εξάλλου, η ενεργή συμμετοχή στην κοινωνία αποτελεί μια διαδικασία συνεχούς κοινωνικοποίησης, που εξελίσσεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι άτομα που εξακολουθούν ακόμα και σε προχωρημένη ηλικία να έχουν συνδιαλλαγές και επαφές με το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο μέσα από διάφορες δραστηριότητες, παρουσιάζουν δείγματα καλύτερης σωματικής και ψυχικής υγείας, καθώς διατηρούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα την αυτονομία τους.
Κανένας βέβαια δεν παραβλέπει το γεγονός, ότι μετά από κάποιο χρονικό διάστημα τα άτομα, καταπέφτουν όχι μόνο λόγω ασθενειών, αλλά από φυσικά αίτια που είναι τα γεράματα. Σε όλες τι περιπτώσεις, πρέπει να δίνουμε στα άτομα της τρίτης ηλικίας την δυνατότητα να αποφασίσουν για το πώς θα ανταποκριθούν στις ανάγκες και στην βοήθεια που θα τους προσφερθεί. Πρέπει τα άτομα που τον πλαισιώνουν να είναι σε θέση να αφουγκραστούν τα θέλω και τις πραγματικές τους επιθυμίες. Ωστόσο, σε περιπτώσεις που τα άτομα λόγω αδυναμίας δεν είναι σε θέση να αποφασίσουν μόνα τους για τον εαυτό τους, τότε πρέπει το περιβάλλον να αποφασίσει αντικειμενικά και σύμφωνα με την υφιστάμενη κατάσταση.
Σε καμία περίπτωση, δεν πρέπει τα άτομα άνω των 65 ετών που ανήκουν στην λεγόμενη Τρίτη ηλικία, αλλά και άτομα που ανήκουν και στη λεγόμενη Τέταρτη ηλικία (άτομα άνω των 80 ετών), που όμως παραμένουν ακμαίοι και ενεργητικοί, δεν πρέπει να περιθωριοποιούνται και να απομονώνονται. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι τα άτομα αυτά αποτελούν κομμάτι του κοινωνικού ιστού, όπως επίσης ότι οι γνώσεις, η εμπειρία αλλά και η σοφία που των χρόνων που κουβαλούν αποτελούν μαθήματα για τους νεότερους.
Ήρα Μελ. Λέλη
Απόφοιτη Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης Δ.Π.Θ.-Κοινωνική Λειτουργός
e-mail: [email protected]