Σε δημόσια διαβούλευση έως τις 18 Απριλίου τέθηκε από νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, με τίτλο «Ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, χωροταξική αναδιάρθρωση των δικαστηρίων της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης και λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης», το οποίο επιφέρει μεγάλες αλλαγές στο σύστημα, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνεται και η κατάργηση των Ειρηνοδικείων, με μερικά εξ αυτών να μετατρέπονται σε επιτελικά παραρτήματα των δύο κεντρικών Πρωτοδικείων Αθηνών και Πειραιώς. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι τελικές μεταρρυθμίσεις για την Περιφέρεια Αττικής θα ισχύσουν από την 1η Ιανουαρίου 2026.
Τι προβλέπεται
Η ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής δικαιοσύνης – Οργανικές θέσεις δικαστικών λειτουργών και δικαστικών υπαλλήλων γίνεται ως εξής:
1. Τα ειρηνοδικεία καταργούνται και επέρχεται ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής δικαιοσύνης. Τα καταργούμενα ειρηνοδικεία που αναφέρονται στο άρθρο 6 διατηρούνται ως περιφερειακές έδρες των πρωτοδικείων στα οποία υπάγονται.
Οι έδρες των υφισταμένων πρωτοδικείων που βρίσκονται στην ίδια περιφερειακή ενότητα με την κεντρική έδρα πρωτοδικείου ορίζονται ως παράλληλες έδρες του πρωτοδικείου αυτού.
2. Στην κεντρική έδρα πρωτοδικείου υπάγονται οι οργανικές θέσεις δικαστικών και εισαγγελέων.
3. Οι οργανικές θέσεις των δικαστικών λειτουργών, οι οποίοι, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, υπηρετούν στις παράλληλες έδρες των πρωτοδικείων ή στα ειρηνοδικεία, τα οποία είτε καταργούνται είτε μετατρέπονται σε περιφερειακές έδρες πρωτοδικείου, μεταφέρονται στην κεντρική έδρα του πρωτοδικείου όπου υπάγονται. Οι οργανικές θέσεις των εισαγγελέων οι οποίοι, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, υπηρετούν σε εισαγγελία παράλληλης έδρας πρωτοδικείου, μεταφέρονται στην εισαγγελία της κεντρικής έδρας του πρωτοδικείου.
4. Στην κεντρική έδρα πρωτοδικείου υπάγονται οι οργανικές θέσεις των δικαστικών υπαλλήλων.
5. Οι οργανικές θέσεις των δικαστικών υπαλλήλων, οι οποίοι, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, υπηρετούν στις παράλληλες έδρες των πρωτοδικείων ή στα ειρηνοδικεία, τα οποία είτε καταργούνται είτε μετατρέπονται σε περιφερειακές έδρες πρωτοδικείου, μεταφέρονται στην κεντρική έδρα του πρωτοδικείου όπου υπάγονται.
Η αναδιάρθρωση στην Αττική
Στο άρθρο 6 του νομοσχεδίου και στην περίπτωση ε) ορίζονται οι αλλαγές που προβλέπονται για την Περιφέρεια Αττικής, με το Μαρούσι, το Κορωπί και το Περιστέρι ορίζονται ως περιφερειακές έδρες του Πρωτοδικείου Αθηνών.
Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων προβλέπονται τα εξής:
Στην Περιφέρεια Αττικής, διατηρούνται τα Πρωτοδικεία Αθηνών και Πειραιώς, ως κεντρικές έδρες, καθώς και οι Εισαγγελίες Πρωτοδικών Αθηνών και Πειραιώς. Στο Πρωτοδικείο Αθηνών ιδρύεται ποινικό τμήμα.
Στην περιφέρεια του Πρωτοδικείου Αθηνών εμπίπτουν οι Δήμοι των Περιφερειακών Ενοτήτων Ανατολικής Αττικής, Βορείου Τομέα Αθηνών, Κεντρικού Τομέα Αθηνών και οι Δήμοι Αγίων Αναργύρων-Καματερού, Ιλίου, Πετρούπολης και Περιστερίου της Περιφερειακής Ενότητας Δυτικού Τομέα Αθηνών, καθώς και ο Δήμος Φυλής της Περιφερειακής Ενότητας Δυτικής Αττικής.
Στην περιφέρεια του Πρωτοδικείου Πειραιώς εμπίπτουν οι Δήμοι των Περιφερειακών Ενοτήτων Πειραιώς, Δυτικής Αττικής πλην Δήμου Φυλής, Νήσων Αττικής και Νοτίου Τομέα Αθηνών, καθώς και οι Δήμοι Αγίας Βαρβάρας, Αιγάλεω και Χαϊδαρίου της Περιφερειακής Ενότητας Δυτικού Τομέα Αθηνών. Τα Ειρηνοδικεία Αθηνών, Πειραιώς, Αιγίνης, Αμαρουσίου, Αχαρνών, Ελευσίνας, Καλαυρίας (Πόρος), Καλλιθέας, Κρωπίας, Κυθήρων, Λαυρίου, Νέας Ιωνίας, Νικαίας, Ιλίου, Μαραθώνος, Μεγάρων, Περιστερίου, Σαλαμίνας, Σπετσών και Χαλανδρίου καταργούνται.
Ως περιφερειακές έδρες του Πρωτοδικείου Αθηνών ορίζονται το Μαρούσι, το Κορωπί και το Περιστέρι, στην κατά τόπο αρμοδιότητα των οποίων εμπίπτουν:
α) στην Περιφερειακή Έδρα Αμαρουσίου, οι Δήμοι Αμαρουσίου, Λυκόβρυσης-Πεύκης, Ηρακλείου, Νέας Ιωνίας, Μεταμόρφωσης και Χαλανδρίου
β) στην Περιφερειακή Έδρα Κορωπίου, οι Δήμοι Κρωπίας, Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Μαρκόπουλου-Μεσογαίας, Σαρωνικού και Λαυρεωτικής,
γ) στην Περιφερειακή Έδρα Περιστερίου, οι Δήμοι Περιστερίου, Αγίων Αναργύρων- Καματερού, Ιλίου και Πετρούπολης.
Ως περιφερειακές έδρες του Πρωτοδικείου Πειραιώς ορίζονται η Καλλιθέα και τα Μέγαρα, στην κατά τόπο αρμοδιότητα των οποίων εμπίπτουν:
α) στην περιφερειακή έδρα Καλλιθέας, οι Δήμοι Καλλιθέας, Μοσχάτου- Ταύρου, Νέας Σμύρνης και Παλαιού Φαλήρου
β) στην περιφερειακή έδρα Μεγάρων, οι Δήμοι Ασπροπύργου, Ελευσίνας, Μεγαρέων και Μάνδρας- Ειδυλλίας.
Σκοπός του νομοσχεδίου
Σύμφωνα με το υπουργείο, σκοπός του νομοσχεδίου είναι
α) η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης μέσω της αναδιάρθρωσης των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων και του καθορισμού της έδρας και της περιφέρειάς τους με σκοπό την επιτάχυνση και την ποιοτική απονομή της δικαιοσύνης,
β) η ορθολογικότερη αξιοποίηση του έμψυχου δυναμικού που υπηρετεί στη δικαιοσύνη, με αναλογική κατανομή ανθρώπινων πόρων, με βάση των αριθμό των υποθέσεων και την πληθυσμιακή τους αντιστοιχία, στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης των δικαστικών υπηρεσιών,
γ) η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων,
δ) η απαλλαγή των διευθυνόντων τα δικαστήρια από τα διαχειριστικά τους καθήκοντα, όπως προμήθειες, επισκευές και συντήρηση δικαστικών κτιρίων.
Αντικείμενο της συγκεκριμένης παρέμβασης είναι:
α) η ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων (ήτοι ειρηνοδικεία-και πρωτοδικεία),
β) ο εκσυγχρονισμός του χωροταξικού σχεδιασμού των δικαστικών σχηματισμών της χώρας,
γ) η δημιουργία ειδικής επετηρίδας και η ρύθμιση της μισθολογικής και υπηρεσιακής κατάστασης και εξέλιξης των δικαστών που είχαν μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος τον βαθμό του ειρηνοδίκη,
δ) η μεταφορά διαχειριστικών αρμοδιοτήτων από τους διευθύνοντες τα δικαστήρια και τις εισαγγελίες στο Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων (ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ.).
Αρμοδιότητες
Καθ’ ύλη αρμοδιότητα των εδρών των πρωτοδικείων:
1. Οι κεντρικές και παράλληλες έδρες των πρωτοδικείων διατηρούν πλήρη καθ’ ύλη αρμοδιότητα. Οι προανακρίσεις, πλην αυτών που λαμβάνουν χώρα στις περιφερειακές έδρες, διενεργούνται από προανακριτικά τμήματα με αρμοδιότητα αντίστοιχη των πταισματοδικείων που ανήκαν στα καταργούμενα ειρηνοδικεία.
2. Στην καθ’ ύλη αρμοδιότητα των περιφερειακών εδρών των πρωτοδικείων ανήκουν: α) η εκδίκαση πολιτικών υποθέσεων αρμοδιότητας μονομελούς πρωτοδικείου και β) η εκδίκαση ποινικών υποθέσεων αρμοδιότητας μονομελούς πλημμελειοδικείου, πλην των αυτοφώρων. Προανάκριση διενεργείται και στις περιφερειακές έδρες.
Η δημόσια διαβούλευση είναι αναρτημένη σε αυτό το λινκ.