[quote]Ομιλία της Συμβούλου Ψυχικής Υγείας Ασπασίας Μπακαούκα στο σύλλογο ΕΝΕΟΝ[/quote]
Με αφετηρία την οικονομική κρίση μίλησε γενικότερα για τις κρίσεις, η σύμβουλος ψυχικής υγείας Ασπασία Μπακαούκα στην αίθουσα του Συλλόγου «ΘΕΟΓΝΙΣ» την περασμένη Κυριακή, σε διοργάνωση του συλλόγου ΕΝ.Ε.Ο.Ν. Μεγάρων.
Ακολουθεί η ομιλία της κ. Ασπασίας Μπακαούκα:
“Οι περισσότεροι από εσάς, ίσως με γνωρίζετε με την προηγούμενη επαγγελματική μου ιδιότητα, αφού υπηρέτησα επί 30 χρόνια το Χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Απόψε, θα ήθελα να σας μιλήσω και με την δεύτερη ιδιότητά μου, αυτή της Συμβούλου ψυχικής υγείας, αφού πρόσφατα ολοκλήρωσα τις σπουδέςμου στο αντικείμενο αυτό.
Το θέμα που θα ασχοληθούμε απόψε, είναι η κρίση. Και λόγω των καιρών που ζούμε, θα εστιάσω κυρίως στην οικονομική κρίση ,αν και όλες οι κρίσεις στη ζωή μας παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά.
Αλλά, τι σημαίνει ακριβώς κρίση? Είναι μια λέξη που έχει πολλές σημασίες , διότι πέρα από την οικονομική κρίση, ως κρίση ονομάζουμε επίσης την ικανότητα να εκτιμούμε σωστά τις καταστάσεις.
ΟΙ πολιτικοί λένε:<ο λαός έχει μνήμη και κρίση>.
Κρίση λέμε επίσης την κριτική, την απόφαση των δικαστηρίων, τη Δευτέρα Παρουσία (η ώρα της Κρίσεως), αλλά και την αξιολόγηση κάποιου..(οι κρίσεις για τις προαγωγές, για τις αποστρατείες των στρατιωτικών).
Ως κρίση αναφέρουμε επίσης την ξαφνική και βίαιη επιδείνωση μιας ασθένειας, αλλά και μεταφορικά ακούμε για κρίση συνείδησης ή ταυτότητας..
Στους αρχαίους Έλληνες, η λέξη κρίση είχε επίσης πολλές διαστάσεις: Ο Πλάτωνας, στο έργο του <Σοφιστής>, συνδέει τη κρίση με τη σκέψη και τη φαντασία..
Ο Αριστοτέλης τονίζει:<το δε αισθάνεσθαι, κρίνεινεστί>..δηλ. οι αισθήσεις μας οι ίδιες που μας βάζουν στην διαδικασία της κριτικής, αλλά και στην βίωση μιας κρίσης..
Πριν από μερικά χρόνια, αν έλεγες τη λέξη <κρίση>,χωρίς να το προσδιορίζεις, το μυαλό του συνομιλητή σου θα πήγαινε συνήθως στη νευρική κρίση…(έπαθε κρίση).
[quote]Στην εποχή μας όμως η λέξη κρίση μας παραπέμπει σχεδόν πάντα στην οικονομική.[/quote]
Προσωπικά, για την έννοια της λέξης, προτιμώ τον ορισμό που έδωσε ο Τόφλερ:<Κρίση,δεν είναι τίποτα άλλο από την αποτυχία προσαρμογής μας στο σαρωτικό κύμα των αλλαγών που εισβάλλουν τόσο ραγδαία μες τη ζωή μας, και που ανατρέπουν θεσμούς, μεταβάλλουν τις αξίες μας και συρρικνώνουν τις ρίζες μας>.
Αλλά γιατί μου αρέσει ιδιαίτερα αυτός ο ορισμός;
Διότι βάζει τον παράγοντα της προσωπικής μας ευθύνης απέναντι σε οτιδήποτε αντιλαμβανόμαστε ως κρίση στη ζωή μας και της οικονομικής συμπεριλαμβανομένης.
Αποτυχία προσαρμογής μας λοιπόν είναι όλη αυτή η κατάσταση που βιώνουμε σήμερα, και ίσως γι αυτό τα τόσα ψυχολογικά μας προβλήματα , οι ακραίες καταστάσεις όπως οι αυτοκτονίες, η διάλυση των οικογενειών και πολλά άλλα δεινά.
Και γιατί είναι τόσο σημαντικό να προσαρμοζόμαστε ακόμα και στις δυσκολότερες καταστάσεις , που είναι συνήθως εξωγενείς, δηλ. έξω από την θέλησή μας?
Ακριβώς εδώ είναι η απάντηση..
Διότι καταστάσεις, όπως η οικονομική κρίση, είναι πέρα από τη θέλησή μας, πέρα από τις δυνατότητές μας να τις ελέγξουμε, ακριβώς όπως γίνεται σε ένα σεισμό, σε μια πλημμύρα, σε ένα πόλεμο.
Όλοι σας , άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο, από τα ΜΜΕ γνωρίζετε πώς ήρθε αυτό το τσουνάμι, που ονομάζουμε <οικονομική κρίση>και στην Ελλάδα!
Το θέμα ξεκίνησε από τις ΗΠΑ το 2007.. Εκεί, κατέρρευσαν δύο μεγάλες Τράπεζες, που είχαν χορηγήσει σε ανθρώπους τεράστια ποσά σε στεγαστικά δάνεια, που δεν είχαν την δυνατότητα να τα αποπληρώσουν κι αυτά <έσκασαν> όπως μια τεράστια φούσκα..
και εύλογα θα μου πείτε: <για ποιο λόγο έδωσαν αυτά τα δάνεια, αφού ήξεραν την τύχη τους? > και <τι φταίμε εμείς, εδώ στην Ελλάδα να βιώνουμε μειώσεις μισθών και συντάξεων, να κλείνουν επιχειρήσεις ή να μετακομίζουν σε Βαλκανικέ χώρες, να μένουν οι νέοι μας χωρίς εργασία, να έχουν υπογράψει οι πολιτικοί μας μνημόνια χρέους>?? Ένα μεγάλο ΓΙΑΤΙ..
Τις ίδιες απορίες είχα κι εγώ , και αρκετές τις έχω ακόμα, και ίσως δεν θα τις λύσω ποτέ, διότι η οικονομία όπως και η πολιτική, αποτελούνται από πολλούς παράγοντες.
Ειδικά, η οικονομία, είναι το άθροισμα των οικονομικών αποφάσεων κυβερνήσεων, Οργανισμών, ατόμων με πλούτο και επιρροή και γενικά ο κάθε άνθρωπος στη Γη αναλαμβάνει οικονομικές αποφάσεις που επηρεάζουν τον περίγυρό του.. Το μόνο που μπορώ να σας πω, είναι πως κάποιοι , αποφάσισαν στα μέσα του περασμένου αιώνα την παγκοσμιοποίηση, δηλ. την δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς, με ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και αγαθών..
Μετά την πτώση του κομμουνισμού στην Ρωσία και ειδικά στην Κίνα, άλλαξαν και οι παλαιότερες παγκόσμιες ισορροπίες, κι έτσι η χώρα μας βρέθηκε να εξαρτάται πολύ περισσότερο , σε σχέση με παλαιότερες εποχές, από τις οικονομίες των Ευρωπαικών κρατών , αφού έχει ήδη προσδεθεί στο άρμα της ΕΕ.
Πρέπει επίσης να σας πω, ότι στον Δυτικό Κόσμο, όπου ανήκουμε, οι Τράπεζες είναι αυτές που ορίζουν την οικονομία κι έχουν τον σημαντικότερο λόγο σ αυτήν.
Επίσης, όλες οι Τράπεζες συνδέονται μεταξύ τους με πολλούς τρόπους, αλλά οι σημαντικές αποφάσεις παίρνονται από την Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα..Η χώρα μας λοιπόν, ως μέλος της ΕΕ, είναι υποχρεωμένη ν ακολουθεί τις αποφάσεις της ΕΚΤ, όπως και όλους τους κανόνες της Ενωσης..
Ένας από τους κανόνες, είναι το χρέος μιας χώρας, να μην ξεπερνά ένα ορισμένο ποσοστό..Και η χώρα μας το ξεπέρασε, γι αυτό υπογράφηκαν τα μνημόνια, και για το λόγο αυτό τέθηκε υπό ένα είδος επιτήρησης από την λεγόμενο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ώστε να <μαζευτούν>τα οικονομικά σύμφωνα με τους αποδεκτούς δείκτες από την ΕΕ..
Είναι ακριβώς όπως συμβαίνει σε ένα νοικοκυριό. Αν κάποιο μέλος της οικογένειας σπαταλά ένα μεγάλο μέρος των διαθέσιμων χρημάτων, αυτό αναγκάζει όλη την οικογένεια να μαζευτεί για κάποια χρόνια και να ζήσει με αρκετά λιγότερα χρήματα.
Ίσως να σπαταλήσαμε κι εμείς χρήματα, ίσως να υπερδανείσθηκε η χώρα μας, ίσως να παρασυρθήκαμε σε καλοπέραση, άλλος περισσότερο κι άλλος λιγότερο, το γεγονός όμως είναι ένα: το πάρτυ τελείωσε!
[quote]Οι οικονομικές κρίσεις, δεν είναι η εξαίρεση, είναι ο κανόνας στην ανθρώπινη Ιστορία..κι αυτό διότι περιορισμένα αγαθά, θα έπρεπε να καλύψουν απεριόριστες ανθρώπινες ανάγκες..[/quote]
Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του άπληστος, σε αντίθεση με τα ζώα, και ζητά πάντοτε το κάτι παραπάνω, που θα βελτιώσει το επίπεδο της ζωής του, εξάλλου σε αυτή την ιδιότητά του βασίσθηκε και η δημιουργία των πόλεων και των πολιτισμών..
Η πρώτη καταγεγραμμένη ιστορικά πληροφορία που έχουμε για την οικονομική κρίση, είναι από τη Βίβλο..Ευρισκόμενος ο Ιωσήφ στην Αίγυπτο ακούει το όνειρο που του διηγείται ο Φαραώ για τις επτά ισχνές αγελάδες, που καταβροχθίζουν τις επτά εύρωστες. Ο Ιωσήφ ερμηνεύει το όνειρο αυτό ως ένα λιμό που θα έρθει τα επερχόμενα επτά χρόνια, λόγω της μικρής παραγωγής αγροτικών προϊόντων, και συμβουλεύει το Φαραώ να κάνει προμήθειες , δηλ. ν αποταμιεύσει τρόφιμα, ώστε να μην πεινάσει ο λαός κατά τα δύσκολα χρόνια.
Η ιστορία αυτή μας διδάσκει κάτι σημαντικό: η οικονομία χαρακτηρίζεται συνεχώς από κύκλους, που επηρεάζουν άμεσα τη ζωή των ανθρώπων..έναν τέτοιο κύκλο διανύουμε και σήμερα.
Αλλά όλα στη ζωή του ανθρώπου δεν είναι είναι ένας ΚΥΚΛΟΣ;;
Οι χαρές διαδέχονται τις λύπες, τα συναισθήματα συνεχώς αλλάζουν, οι σκέψεις μάς οδηγούν συνεχώς σε διαφορετικά μονοπάτια..υπάρχουν στιγμές στη ζωή μας που έρχονται τα πάνω κάτω και τίποτα δεν μένει σταθερό.Κάτι συμβαίνει, που αναστατώνει την υπάρχουσα κατάσταση και διαταράσσει αυτό που θεωρούμε ως ισορροπία μας.
Οι Κινέζοι πάλι, συμβολίζουν τη λέξη «κρίση» με ένα σύμβολο, που σημαίνει ταυτόχρονα τον κίνδυνο αλλά και την ευκαιρία..
Οπωςλοιπόν στο όνειρο του Φαραώ, που το εξήγησε ο Ιωσήφ, η ευκαιρία για αποταμίευση έσωσε και τον Αιγυπτιακό λαό, αλλά και τον Ιωσήφ από τη φυλακή, έτσι κάθε κρίση, μπορεί κάλλιστα να είναι μια ευκαιρία για πολλά άλλα πράγματα, που πολλές φορές ο φόβος μάς εμποδίζει να δούμε.
Βέβαια, όλες οι κρίσεις δεν είναι ίδιες και δεν έχουν την ίδια βαρύτητα για τον ανθρώπινο ψυχισμό..είναι καλό να βλέπουμε αν μια κρίση είναι συνέπεια των δικών μας πράξεων και πώς μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό, ή εξαρτάται από γεγονότα έξω από τη δική μας θέληση.
Για παράδειγμα, αν είμαστε πολύ εριστικοί, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άσχημες καταστάσεις μέσα στην οικογένεια και στον περίγυρό μας, κι αυτό είναι κάτι που αν αλλάξουμε εμείς τη συμπεριφορά μας, μπορεί ν αλλάξει και η σχέση μας με τους γύρω μας.
Επίσης, αν είμαστε πολύ σπάταλοι και δεν έχουμε μέτρο στα έξοδά μας κι αυτό είναι στο χέρι μας να αλλάξει..τι γίνεται όμως όταν συμβαίνουν άσχημες καταστάσεις, όπως αυτή που βιώνει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια? Πολύ λογικά θα σας γεννηθούν ερωτήματα όπως <εσύ καλά τα λες, αλλά τι θα κάνω με την μειωμένη σύνταξη, το ενοίκιο που έπαψα να εισπράττω, τον άνεργο σύζυγό μουμου ή το άνεργο παιδί μου, τους φόρους, τη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ που αδυνατώ πλέον να πληρώσω?>.
Είναι πράγματα της καθημερινότητάς μας πια.
Αρχικά, όντως επικρατεί σύγχυση, γιατί μεγάλο μέρος όσων θεωρούσαμε δεδομένα αποκαθηλώνονται και ανατρέπονται.Τι μπορούμε να κάνουμε όμως;; Νέα ξεκινήματα.
Όπως λέει μια σπουδαία ολλανδή ψυχοθεραπεύτρια, η Εμυ Βαν Ντόρζεν,η δύσκολη κατάσταση είναι συνήθως μια χρονική περίοδος, κατά την οποία η ζημιά και το κέρδος συνυπάρχουν, αλλά δίνουμε πάντα έμφαση στην αναστάτωση , στο πόνο και στην ενόχληση.Αυτό που φαινόταν προηγουμένως σίγουρο , τώρα φαίνεται να καταρρέει.Οπότε εναπόκειται σε μας να προσπαθήσουμε να το πολεμήσουμε, με το να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις ικανότητές μας, ή να εγκαταλείψουμε την παλιά τάξη πραγμάτων και να δημιουργήσουμε μια καινούρια. Και τι εννοώ με αυτό? Να πάψουμε να είμαστε παθητικοί και να βυθιζόμαστε στο πένθος για όσα χάσαμε, και να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας, κάνοντας ότι μπορούμε καλύτερο, πρώτα για τον εαυτό μας και έπειτα για τους άλλους γύρω μας.
-Πρώτα απ όλα, ν’ αναγνωρίσουμε ότι βιώνουμε μια δύσκολη κατάσταση και να μην προσπαθούμε να την αρνηθούμε.
Να δούμε το γιατί και το πώς φτάσαμε έως εδώ και να πούμε στον εαυτό μας: Ναι, είναι κι αυτό μια φάση της ζωής μου, άσχημη βέβαια, αλλά είναι της δικής μου ζωής και για κάποιους συγκεκριμένους λόγους έφτασα εδώ.
[quote]Να συμφιλιωθούμε με τα τυχόν λάθη μας, ν ακολουθούμε τις αλλαγές που συνέβησαν και να μην μετανιώνουμε γι αυτές.[/quote]
Μόλις βρούμε την εσωτερική μας ισορροπία να ξανασυνδεθούμε με τους γύρω μας και να αποκαταστήσουμε το σεβασμό που εισπράτταμε από τους γύρω μας ανθρώπους.
Να μιλάμε για ό τι μας συνέβη, ειδικά σε ανθρώπους που ξέρουμε πως δεν θα μας ασκήσουν κακοπροαίρετη κριτική, και στην ανάγκη να ζητάμε βοήθεια από ειδικούς.
Να συνεχίσουμε να δίνουμε και να παίρνουμε αγάπη και ν αναγνωρίσουμε ότι με το να ζούμε τις δυσκολίες, χωρίς να κρυβόμαστε,γινόμαστε καλύτεροι και σίγουρα πιο δυνατοί.
Να μην σταματήσουμε να πιστεύουμε στη δύναμη της ζωής που απλόχερα μας χάρισε ο Δημιουργός μας.
Όταν ξεπερνάμε μία κρίση, δημιουργείται μέσα μας μια νέα αίσθηση εμπιστοσύνης στον εαυτό μας, στους άλλους και στη ζωή, καθώς πιστεύουμε ότι αφού μπορέσαμε να ξεπεράσουμε κάτι τέτοιο, όλα μπορούμε να τα καταφέρουμε.
Να διατηρούμε την ελπίδα μας ζωντανή. Τα σκαμπανεβάσματα είναι μέρος της ζωής μας, και μέσα από αυτά μαθαίνουμε να ζούμε , να αισθανόμαστε, να εκτιμάμε, να δυναμώνουμε εν τέλει.
Να γνωρίζουμε ότι ο χρόνος πολλές φορές αλλάζει τα πράγματα, και παρόλο που μπορεί να μην μας γιατρεύει απαραίτητα, συνεχίζει την πορεία του και είναι πολύ πιθανόν τα πράγματα να καλυτερέψουν στο μέλλον και όχι απαραίτητα να χειροτερέψουν.
Πρέπει να ξεπερνάμε τα προβλήματά μας και να τα μετατρέπουμε , με στόχο τελικά να έχουμε ένα σημαντικό κέρδος από όλο αυτό:<Να προσπαθούμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι>.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα, για το πώς μπορούμε να μετατρέψουμε το πρόβλημα και το ψυχικό τραύμα σε κάτι εποικοδομητικό και χρήσιμο:
Έχω τη τύχη να γνωρίζω ανθρώπους, που έχασαν τη δουλειά τους, αλλά δεν σταύρωσαν τα χέρια..έγιναν εθελοντές σε ΜΚΟ ,σε συλλόγους, σε Οργανισμούς της Εκκλησίας και γέμισαν από την χαρά της προσφοράς τους.
Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι,όταν ήρθαν σε ανάγκη, ζήτησαν βοήθεια από το φιλικό τους περιβάλλον και πολλοί τη βρήκαν, όχι μόνο υλικά αλλά και ψυχικά, χωρίς οι ίδιοι να περιμένουν όσα τους πρόσφεραν οι άλλοι. Έκαναν νέες φιλίες, γνώρισαν ανθρώπους , ξανοίχτηκαν στη γειτονιά, πιστέψτε με στη χώρα μας υπάρχει μεγάλο απόθεμα ανθρωπιάς και ενδιαφέροντος, που πολλές φορές, βολεμένοι στη ζωή μας, δεν μπορούμε να το φανταστούμε.
[quote]Μην διστάζετε ποτέ να ζητάτε βοήθεια, ακόμα κι αν κλείσουν δέκα πόρτες, οπωσδήποτε κάποια στιγμή μία θα ανοίξει διάπλατα.[/quote]
Κάποιοι άνθρωποι, μέσα από μία κρίση,ήρθαν πιο κοντά στο Θεό και άνοιξαν έτσι τους κλειστούς πνευματικούς τους ορίζοντες.
Κάποιοι ανακάλυψαν νέα είδη ψυχαγωγίας, όπως τα βιβλία, η επαφή με την τέχνη, υπάρχουν πολλά καλά πράγματα στην εποχή μας που προσφέρονται δωρεάν.
Κάποιοι άλλοι, είχαν ένα πολύ μεγάλο κέρδος: Έμαθαν πράγματα για τον εαυτό τους, για τα όρια της αντοχής τους και η αυτεπίγνωση είναι από τα πλέον σημαντικά πράγματα στη ζωή.
Μερικοί, ήρθαν πάλι κοντά με συγγενικά ή φιλικά τους πρόσωπα που τα είχαν χάσει, αναγνωρίζοντας υποσυνείδητα μέσα τους πως <η ισχύς εν τη ενώσει>.
Ναι, η κρίσεις όλων των ειδών, οικονομικές, ψυχικές, ηθικές, κοινωνικές , υγείας είναι μία μεγάλη ευκαιρία, ίσως και μία ευλογία για τη ζωή μας. Αρκεί να αναγνωρίσουμε και αυτή τη πλευρά τους.
Θα ήθελα να κλείσω την ομιλία μου με κάποια λόγια αρχαίων Ελλήνων σοφών, καθώς και κάποιων στοχαστές άλλων λαών, . Κι αυτό το κάνω, διότι πιστεύω ακράδαντα πως γι αυτό γεννήθηκαν οι μεγάλοι δάσκαλοι, για να βοηθούν τους ανθρώπους στα δύσκολα, αρκεί να ανατρέχουμε σε αυτούς, ειδικά στην εποχή μας, που η πρόσβαση στη γνώση είναι πιο εύκολη από ποτέ για ανθρώπους κάθε ηλικίας. Αν θέλετε, μπορείτε να με ρωτήσετε οτιδήποτε και με βάση αυτά τα ρητά , νομίζω θα μπορούσε να γίνει μια πολύ εποικοδομητική συζήτηση.
Ο κινέζος Λάο Τσε, ήταν ένας σοφός άνθρωπος που έζησε τον 6ο αιώνα π.Χ. Ήταν ο ιδρυτής της θρησκείας του Ταοϊσμού, που έχει οπαδούς στην Ασία ως τις μέρες μας.
Δίδαξε πολλά , από τα οποία διάλεξα τα εξής :
<MHN AΓΧΩΝΕΣΑΙ ΚΑΙ ΑΣΕ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΝΑ ΠΑΡΟΥΝ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΗΛΙΘΙΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΚΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΘΑ ΗΤΤΗΘΟΥΝ>
<ΑΥΤΟ ΠΟΥ Η ΚΑΜΠΙΑ ΟΝΟΜΑΖΕΙ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, Η ΖΩΗ ΤΟ ΛΕΕΙ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ>
<Η ΦΥΣΗ ΔΕΝ ΒΙΑΖΕΤΑΙ ΠΟΤΕ ΚΙ ΟΜΩΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥΣ>.
Ο Επίκουρος, ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, που έζησε τον 4ο αιώνα π.Χ και σε όλη του σχεδόν τη ζωή μελέτησε τον τρόπο που ένας άνθρωπος μπορεί να ζήσει καλά, άσχετα από τους εξωγενείς παράγοντες, που μπορεί άλλες φορές να είναι καλοί κι άλλοτε κακοί .
Οι βασικές του αρχές της φιλοσοφικής του Σχολής, που ονομαζόταν <ο Κήπος του Επίκουρου> ήταν:
-ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΟΒΟΜΑΣΤΕ ΤΟ ΘΕΟ, -Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΑΝΗΣΥΧΙΑ – ΟΤΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ, ΕΥΚΟΛΑ ΑΠΟΚΤΙΕΤΑΙ – ΟΤΙ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΝΑ ΥΠΟΦΕΡΟΥΜΕ, ΤΕΛΙΚΑ ΕΥΚΟΛΑ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟ ΥΠΟΜΕΙΝΟΥΜΕ.
Μερικά από όσα διασώθηκαν και μας αφορούν, διότι δείχνουν τη στάση που πρέπει να έχει ο άνθρωπος σχετικά με τα υλικά αγαθά είναι :
– AN ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΚΥΒΕΡΝΑΣ ΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΛΟΓΙΚΗ, ΜΑΘΕ ΠΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ Ν ΑΡΚΟΥΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΛΙΓΑ. ΤΟ ΛΙΓΟ, ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΛΕΙΠΕΙ>
-ΓΙΑ ΟΠΟΙΟΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΟ ΤΟ ΛΙΓΟ, ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΟ.
-ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΚΑΡΠΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Τέλος, θα ήθελα να σας παραπέμψω στον Ιησού Χριστό, ο οποίος θεωρούσε μέγιστη αμαρτία τη συσσώρευση πλούτου, κι αυτό το δίδαξε τόσο με την αντίδρασή του έξω από το Ναό του Σολομώντος , όταν επιτέθηκε στους εμπόρους, όσο και με την πάμφτωχη ζωή του, με τις πολλές παραβολές του , καθώς και με τη συνεχή στηλίτευσή του στους πάμπλουτους και παντοδύναμους Γραμματείς και Φαρισαίους.
Νομίζω πως ο Κύριός μας, αυτό ήθελε να μας διδάξει: Ο πλούτος και οι ανέσεις, εμποδίζουν τον άνθρωπο από το να δει καθαρά μέσα του και να σωθεί ψυχικά, αντίθετα η αυτάρκεια , ακόμα και στα λίγα βοηθά στο να πλησιάσουμε και να γνωρίσουμε την αληθινή φύση μας, που είναι κομμάτι της ευρύτερης φύσης, κομμάτι του Σύμπαντος , κομμάτι του ίδιου του Θεού.
Και μόνο έτσι, με την ελπίδα και την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στο Θεό, μπορούμε κι εμείς να έχουμε μια καλή πραγματικά ζωή. Κι αυτό ίσως είναι το μοναδικό αληθινό μας κέρδος.