Γράφει ο Ελευθέριος Παπαλευθέρης MD-MSc
ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ-ΦΥΜΑΤΙΟΛΟΓΟΣ
ΙΑΤΡΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Η ευλογιά των πιθήκων είναι μία ιογενής νόσος, ξαδέλφη της απλής ευλογιάς.
Το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στον άνθρωπο ήταν το 1970, όταν ο ιός απομονώθηκε από ένα παιδί που ήταν ύποπτο για ευλογιά στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ). Η ευλογιά των πιθήκων είναι απίθανο να προκαλέσει άλλη πανδημία, αλλά με το COVID-19 στο επίκεντρο, ο φόβος μιας άλλης μεγάλης επιδημίας είναι κατανοητός. Αν και σπάνια και συνήθως ήπια, η ευλογιά των πιθήκων μπορεί ακόμα να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια.
Η ευλογιά των πιθήκων προκαλείται από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, ο οποίος ανήκει σε ένα υποσύνολο της οικογένειας ιών Poxviridae που ονομάζεται Orthopoxvirus. Αυτό το υποσύνολο περιλαμβάνει τους ιούς της ευλογιάς, της δαμαλίτιδας και της ευλογιάς των αγελάδων. Ενώ η δεξαμενή ζώων για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων είναι άγνωστη, τα αφρικανικά τρωκτικά είναι ύποπτα ότι παίζουν ρόλο στη μετάδοση. Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων έχει απομονωθεί μόνο δύο φορές από ένα ζώο στη φύση.
Το όνομα «ευλογιά των πιθήκων» προέρχεται από τις πρώτες τεκμηριωμένες περιπτώσεις της ασθένειας σε ζώα το 1958, όταν εμφανίστηκαν δύο κρούσματα σε πιθήκους που κρατήθηκαν για έρευνα.
Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από άμεση δερματική επαφή ή από βλεννογόνους όπως απ΄ τα μάτια τη μύτη το στόμα κλπ.
Τα σταγονίδια που εσωκλείουν τον ιό μπορούν να είναι οι κύριοι φορείς μετάδοσης απ το αναπνευστικό σύστημα αλλά λόγω του αυξημένου μεγέθους του ιού δυσχεραίνεται η κινητικότητά τους και τα καθιστά λιγότερο μεταδοτικά απ ότι στον κορωναϊό.
Αφού ο ιός εισέλθει στο σώμα, αρχίζει να αναπαράγεται και να εξαπλώνεται στο σώμα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Τα συμπτώματα συνήθως δεν εμφανίζονται παρά μία έως δύο εβδομάδες μετά τη μόλυνση.
Η ευλογιά των πιθήκων προκαλεί δερματικές βλάβες που μοιάζουν με ευλογιά, αλλά τα συμπτώματα είναι συνήθως πιο ήπια από αυτά της ευλογιάς. Τα συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη είναι κοινά αρχικά, που κυμαίνονται από πυρετό και πονοκέφαλο έως δύσπνοια. Μία έως 10 ημέρες αργότερα, μπορεί να εμφανιστεί ένα εξάνθημα στα άκρα, το κεφάλι ή τον κορμό που τελικά μετατρέπεται σε φουσκάλες γεμάτες με πύον. Συνολικά, τα συμπτώματα συνήθως διαρκούν δύο έως τέσσερις εβδομάδες, ενώ οι δερματικές βλάβες συνήθως ξεφλουδίζουν σε 14 έως 21 ημέρες.
Ενώ η ευλογιά των πιθήκων είναι σπάνια και συνήθως μη θανατηφόρα, μια εκδοχή της νόσου σκοτώνει περίπου το 10% των μολυσμένων ατόμων. Η μορφή του ιού που κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή θεωρείται ηπιότερη, με ποσοστό θνησιμότητας μικρότερο από 1%.
Τα κύρια συμπτώματα είναι :
- Πυρετός
- Λεμφαδενοπάθεια(πρησμένοι λεμφαδένες)
- Μυαλγίες
- Οσφυαλγία
- Ρίγη
- Εξάντληση
Επί του παρόντος, δεν υπάρχει αποδεδειγμένη, ασφαλής θεραπεία για τη μόλυνση από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων
Η θεραπεία για την ευλογιά των πιθήκων στοχεύει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Η ασθένεια είναι συνήθως ήπια και οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν σε 2 έως 4 εβδομάδες.
Όμως, καθώς η ευλογιά των πιθήκων μπορεί να εξαπλωθεί εάν υπάρχει στενή επαφή, θα χρειαστεί να απομονωθείτε εάν διαγνωστεί με αυτήν.
Μπορεί να χρειαστεί να παραμείνετε σε ένα εξειδικευμένο νοσοκομείο, ώστε τα συμπτώματά σας να αντιμετωπιστούν και να αποτραπεί η εξάπλωση της λοίμωξης σε άλλα άτομα.
Εμβόλιο (ευλογιάς),ανοσοσφαιρίνη δαμαλίτιδας και αντιικά φάρμακα(cidofovir,tecovirimat) μπορούν να περιορίσουν σημαντικά τη νόσο. Όσοι είχαν εμβολιασθεί στην παιδική ηλικία για τον ιό της ευλογιάς θα εμφανίσουν πολύ ήπια ασθένεια αν μολυνθούν. Το εμβόλιο έχει αποτελέσματα αν γίνει τις πρώτες ημέρες της μόλυνσης.
Σαν πρόληψη εκτός των εμβολίων είναι η ατομική υγιεινή και η αποφυγή στενής επαφής με μολυσμένο άτομο ή ύποπτο κρούσμα.
Σίγουρα υπάρχει δικαιολογημένα παγκόσμια ανησυχία για την εξάπλωση αυτής της νόσου αλλά δε χρειάζεται πανικός. Η επιστήμη και τα επιτεύγματα των τελευταίων ετών κυρίως λόγω του κορωναϊού καθιστούν ασφαλή την αντιμετώπιση της νέας πρόκλησης.
Ας ακολουθούμε τις οδηγίες των ειδικών και θα έχουμε ένα όμορφο καλοκαίρι