Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους;
[clear]
γράφει η Ελευθερία Μουστάκα, Ψυχολόγος[clear]
Website: www.emoustaka.gr, Τηλ. 6979155046
*Σε συνεργασία με τον Αντώνη Μπεναρδή Φιλόλογο,
Μετ. στη Δυσλεξία και τις Μαθησιακές Δυσκολίες, Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) αποτελεί μια από τις πιο συχνά εμφανιζόμενες αναπτυξιακές διαταραχές της παιδικής ηλικίας, η οποία συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή. Αφορά την αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής των παιδιών στα αντικείμενα της μάθησης και εκδηλώνεται ιδιαίτερα κατά τη φοίτηση στο σχολείο. Το παιδί με ΔΕΠΥ πολλές φορές είναι αφηρημένο, ακατάστατο και ανυπόμονο παρουσιάζοντας παράλληλα μνημονικές δυσκολίες. Εμφανίζεται στο 5-7% του μαθητικού πληθυσμού, με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης στα αγόρια.
Η διάγνωση της ΔΕΠΥ στηρίζεται στο τρίπτυχο: υπερδραστικότητα, απροσεξία, παρορμητικότητα. Ο όρος «υπερδραστικότητα» αφορά τις πολλές και άσκοπες κινήσεις που κάνουν τα παιδιά όταν δεν πρέπει (π.χ. στο σχολείο) ή την εμφάνιση ανήσυχης συμπεριφοράς σε «ήσυχες» στιγμές (π.χ. μπροστά στην τηλεόραση). Ως «απροσεξία» ορίζεται η έλλειψη επιμονής και η συχνή εναλλαγή δραστηριοτήτων. Τέλος, η «παρορμητικότητα» αναφέρεται στις γρήγορες και αυθόρμητες ενέργειες του παιδιού και στη δυσκολία να τιθασεύσει την άμεση ικανοποίηση των επιθυμιών του.
Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά ενός μαθητή με ΔΕΠΥ;
- Δυσκολία συγκέντρωσης, παρουσιάζοντας παράλληλα καθυστέρηση στην ανάπτυξη της γραφής και της ανάγνωσης, καθώς τόσο η γραφή όσο και η ανάγνωση απαιτούν υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης
- Πολλές φορές, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, ο μαθητής δείχνει να ονειροπολεί ή να κάνει διαφορετικές δραστηριότητες από αυτές που του έχουν ανατεθεί
- Συναισθηματική αστάθεια και διαταραχές στην κοινωνική συμπεριφορά. Πρόσφατα δεδομένα επιστημονικών ερευνών συσχετίζουν τη ΔΕΠΥ με φαινόμενα επιθετικής συμπεριφοράς και σχολικού εκφοβισμού
- Χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να απαντήσει μια ερώτηση σε σχέση με το μέσο μαθητή καθώς η ταχύτητα που επεξεργάζεται τις πληροφορίες είναι μειωμένη σε αντίθεση με την υπερκινητικότητα που το χαρακτηρίζει.
Τι μπορείς να κάνεις, λοιπόν, εσύ εάν το παιδί σου πάσχει από Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας για να το βοηθήσεις;
- Προσπάθησε να διατηρείς την ψυχραιμία σου. Εάν αρχίσεις να φωνάζεις και να κάνεις επικριτικά σχόλια στο παιδί σου κάθε φορά που έχει να ολοκληρώσει μία δραστηριότητα («είσαι τεμπέλης, όλη την ώρα βαριέσαι»), τότε ο θυμός του παιδιού θα γίνεται όλο και πιο έντονος. Για παράδειγμα, όταν πρέπει να διαβάσει για το σχολείο μίλησέ του ήρεμα και αναγνώρισε ότι δεν το κάνει επίτηδες («καταλαβαίνω απόλυτα ότι δεν είναι καθόλου εύκολο για σένα να παραμείνεις συγκεντρωμένος και να ολοκληρώσεις τα μαθήματά σου, αλλά σε παρακαλώ κάνε μία προσπάθεια»).
- Καθόρισε συγκεκριμένη δομή για τις δραστηριότητές του παιδιού και μην αποκλίνεις από αυτή. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ ολοκληρώνουν με επιτυχία τις δραστηριότητες τους μόνο όταν ξέρουν ακριβώς τι πρέπει να κάνουν και πώς να το κάνουν. Για το λόγο αυτό δημιούργησε μία καθημερινή ρουτίνα έχοντας προγραμματίσει χρονικά τις δραστηριότητες που πρέπει να κάνει το παιδί (για το γεύμα, το διάβασμα, τον ύπνο, και το παιχνίδι). Φρόντισε ο χώρος του παιδιού να είναι πάντα οργανωμένος και τακτοποιημένος.
- Όρισε συγκεκριμένους κανόνες. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ χρειάζονται απλούς κανόνες που να μπορούν να καταλάβουν και να ακολουθήσουν. Γράψτε μαζί με το παιδί τους κανόνες σε ένα μεγάλο χαρτόνι και κρεμάστε το σε σημείο που το παιδί μπορεί να τους διαβάζει. Πρέπει να του εξηγείτε τους κανονισμούς και τις συνέπειες που θα ακολουθήσουν αν δεν τους τηρεί. Κάθε φορά που ολοκληρώνει με επιτυχία μία δραστηριότητα και ακολουθεί τους κανόνες, επιβράβευσέ το. Ακόμα και το πιο μικρό και ασήμαντο επίτευγμα για ένα άλλο παιδί για το παιδί με ΔΕΠΥ είναι άξιο επαίνου.
Αναμφισβήτητα, η ζωή με ένα παιδί που πάσχει από Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας είναι πολύ απαιτητική για ολόκληρη την οικογένεια. Σαν γονέας όμως οφείλεις να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς για να βοηθήσεις το παιδί σου. Διατηρώντας την ψυχραιμία σου, καθορίζοντας συγκεκριμένη δομή και ορίζοντας απλούς κανόνες, η οικογένεια μπορεί να λειτουργήσει αρμονικά. Όσο νωρίτερα αναγνωρίσεις το πρόβλημα, τόσο καλύτερα για το ίδιο το παιδί. Αποδέξου το παιδί σου έτσι όπως είναι και να θυμάσαι πως «με την αγάπη των γονιών το παιδί κάνει τα αδύνατα δυνατά»!