Παρουσίαση κοινωνικής έρευνας-απογραφής στον καταυλισμό των τσιγγάνων
Τα αποτελέσματα της κοινωνικής έρευνας και απογραφής που πραγματοποιήθηκε στο Βλυχό, παρουσίασαν σε ημερίδα η Αντιπεριφέρεια Δυτ. Αττικής, ο Δήμος Μεγαρέων και όσοι συνέβαλαν στην πραγματοποίησή της, κοινωνικοί λειτουργοί.
Βασικό απότοκο της έρευνας στον καταυλισμό των τσιγγάνων είναι ότι «άνοιξαν δρόμοι» για συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών, εκτός και εντός καταυλισμού, αφού η έρευνα στο Βλυχό έγινε αφορμή για διάλογο, καταγραφή των προβλημάτων, εκτός από το στοιχειώδες που δεν υπήρχε: την καταγραφή του πληθυσμού, πόσοι τελικά είναι οι μόνιμοι κάτοικοι τσιγγάνοι.
Αυτό που αναδείχθηκε ακόμα και από την έρευνα και όσα αναφέρθηκαν στην ημερίδα στο Στρατουδάκειο είναι το στοιχείο της συν-ευθύνης: και οι τσιγγάνοι πρέπει να αναλάβουν ευθύνες για να γίνουν έργα και δράσεις στον καταυλισμό.
Η κοινωνική έρευνα-απογραφή στον οικισμό του Βλυχού των Μεγάρων πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Μεγαρέων και υλοποιήθηκε από την BOLT International Consulting, συμμετείχαν στην καταγραφή επιπλέον κοινωνικοί λειτουργοί και συμπολίτισσές μας, όπως η Κατερίνα Μπαλάσκα και οι φοιτήτριες Μάρθα Δήμου και Ειρήνη Μουστάκα.
[quote]«Οι πελατειακές σχέσεις, η εκμετάλλευση κονδυλίων και ο εύκολος στιγματισμός εγκλώβισαν τις τοπικές κοινωνίες»[/quote]
Ο Αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αττικής, Γ. Βασιλείου, αναφέρθηκε στην προσέγγιση της Περιφέρειας Αττικής/ Περιφερειακής Ενότητας Δυτικής Αττικής για την κοινωνική ένταξη των τσιγγάνων, την ανάγκη τεκμηρίωσης και όχι απλών εκτιμήσεων για την κατάρτιση ολοκληρωμένων προγραμμάτων κοινωνικής ένταξης και τη συμβολή προς αυτό το σκοπό της κοινωνικής έρευνας- απογραφής στο Βλυχό, έργο που χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Αττικής.
«Το σύνολο της τοπικής κοινωνίας των Μεγάρων μόνο οφέλη μπορεί να αναμένει από αυτή την προσπάθεια, μακριά από φτηνά στερεότυπα και απάνθρωπα προσκλητήρια μίσους και βίας που κάποιου εκπέμπουν στην περιοχή της Δυτικής Αττικής» επεσήμανε ο Αντιπεριφερειάρχης που έκανε χαρακτηριστικά λόγο για «λερωμένα και άπλυτα» πολλών ετών, στον καταυλισμό, είτε λόγω πελατειακών σχέσεων, είτε λόγω παραβατικότητας και του φαύλου αυτού κύκλου που με έργα στόχος είναι να σπάσει. «Διαχρονικά η στάση της πολιτείας ήταν ψηφοθηρική, είπε ο Γιάννης Βασιλείου. Όταν τέλειωναν οι εκλογές, δεν γινόταν τίποτα άλλο, καμία προσπάθεια για κοινωνική ένταξη των τσιγγάνων… «Τα λερωμένα, τα άπλυτα»… Αλλά και οι ίδιοι οι Ρομά πρέπει να παλέψουν για τα δικαιώματά τους».
«Ο Βλυχός όπως και άλλες περιοχές της Δυτικής Αττικής και πρέπει και αξίζει και μπορεί να αποτινάξει το στίγμα του άβατου, της παραβατικής περιοχής, επεσήμανε ο Γιάννης Βασιλείου.
Δεν πρέπει να κρυφτούμε πίσω από το δάχτυλό μας και να μην παραδεχτούμε ότι και στην περίπτωση των τσιγγάνων, οι πελατειακές σχέσεις προηγούμενων καταστάσεων, η εκμετάλλευση κονδυλίων και ο εύκολος στιγματισμός για κάθε κακό και στραβό στην περιοχή έπαιξαν δυστυχώς έναν πολύ αρνητικό ρόλο.
Επίσης, πρέπει να παραδεχτούμε ότι στους κόλπους της ίδιας της κοινότητας των τσιγγάνων επικρατούν μεγάλες αντιπαραθέσεις, έλλειψη οργανωμένων κυττάρων αυτό-οργάνωσης και διεκδίκηση καθώς και σημαντική κουλτούρα εξάρτησης από πελατειακά δίκτυα».
Η κοινωνική έρευνα- απογραφή αποτέλεσε μια ανάγκη για πολλούς λόγους, σύμφωνα με την Αντιπεριφέρεια Δυτ. Αττικής. Όπως περιγράφηκε, για να χαρτογραφηθεί την πραγματικότητα (δημογραφική, κοινωνική, εργασιακή, στεγαστική) στο Βλυχό με στοιχεία και όχι μόνο με εκτιμήσεις. Για να συμμετέχουν οι ίδιοι οι τσιγγάνοι της περιοχής σε αυτή την προσπάθεια, συνεργαζόμενοι με στελέχη της Περιφέρειας και του Δήμου, ως βασικοί εταίροι της όλης προσπάθειας και όχι απλά ως αντικείμενο καταγραφής και ανάλυσης. Ακόμα για να καταγραφούν οι απόψεις των ίδιων των κατοίκων στο Βλυχό και να προσεγγιστούν ευαίσθητα θέματα με την προσήκουσα επιστημονική μεθοδολογία.
Τέλος, στόχος είναι να σπάσουν στερεότυπα και μύθοι που ταλανίζουν τις περιοχές της Δυτ. Αττικής. «Ένας τέτοιος μύθος είναι ότι οι τσιγγάνοι είναι νομάδες και ως τέτοιοι ιδιαίτερα προβληματικοί! Αυτός ο μύθος λειτουργεί για κάποιους και ως άλλοθι για την εγκατάλειψη των περιοχών διαβίωσής τους» τόνισε ο Αντιπεριφερειάρχης.
Σχετικά με παρεμβάσεις στο Βλυχό, ο Δήμος Μεγαρέων έχει ήδη ενταχθεί στο ΠΕΠ Αττικής για τη χρηματοδότηση του Παραρτήματος Ρομά του Κέντρου Κοινότητας για να αντιμετωπίζονται καθημερινά θέματα με τον απαιτούμενο επαγγελματικό και επιστημονικό τρόπο. Μετά την ολοκλήρωση της απογραφής, στη δεύτερη φάση της προσπάθειας της Αντιπεριφέρειας είναι η κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου παρέμβασης στην περιοχή του Βλυχού.
Στο πλαίσιο αυτό του σχεδίου πρέπει να συζητηθούν σημαντικά και ευαίσθητα θέματα, όπως η αντιμετώπιση των περιπτώσεων καταπατήσεων δημόσιων και ιδιωτικών χώρων έτσι ώστε να καλυφθούν οι στεγαστικές ανάγκες ανθρώπων χωρίς σπίτι με ταυτόχρονη αποκατάσταση των καταπατημένων δημόσιων και ιδιωτικών χώρων, η προετοιμασία και ομαλή ένταξη και συνεχής στήριξη των παιδιών που πρέπει να πάνε στο σχολείο, η ενίσχυση των οικογενειών με παιδιά και ανθρώπους με αναπηρίες, η πρόσβαση σε υγειονομικές και κοινωνικές υπηρεσίες, καθώς και η χρησιμοποίηση κάθε διαθέσιμου χρηματοδοτικού εργαλείου για την εργασιακή αποκατάσταση.
Από πλευράς του Δήμου Μεγαρέων, η Αντιδήμαρχος Ελένη Ρήγα στάθηκε ιδιαίτερα στη θέση της γυναίκας Ρομά, που είναι ακόμα μια μειονεκτική, δεδομένης της έλλειψης μόρφωσης, λόγω γάμου από μικρές ηλικίες. «Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι αποκαρδιωτικά για τις γυναίκες τσιγγάνες. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι η μητέρα στην ελληνική οικογένεια βοηθά για την εκπαίδευση των παιδιών πρέπει να βοηθήσουμε να επενδύσουμε στις μητέρες.
Βασικά αποτελέσματα της Κοινωνικής Απογραφής στο Βλυχό
Στην ημερίδα στο Στρατουδάκειο στα αποτελέσματα της έρευνας αναφέρθηκαν μέλη της εταιρείας “Bolt” που ανέλαβαν το έργο. Ανάμεσα στα βασικά στοιχεία είναι τα παρακάτω:
- Ο πληθυσμός των Ρομά κατοίκων στο Βλυχό ανέρχεται σε 1.725 άτομα, εκ των οποίων 48,7% είναι άνδρες και 51,3% γυναίκες. Η μέση ηλικία είναι 23,4 έτη. Το 79,1% μένει σε νοικοκυριά με περισσότερα από 4 άτομα. Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων είναι εδραιωμένοι και μένουν μόνιμα στην περιοχή.
- Το 59,1% δεν πήγε καθόλου σχολείο, ενώ το 61,6% των ατόμων άνω των πέντε ετών δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση. Κατά την περίοδο που διεξαγόταν η έρευνα, 193 άτομα δήλωσαν ότι πήγαιναν σχολείο, εκ των οποίων το 78,8% πηγαίνει τακτικά, το 9,8% περιστασιακά και το 11,4% ανέφερε ότι διέκοψε πρόσφατα την παρακολούθηση.
- Κύριοι λόγοι διακοπής της φοίτησης είναι η εργασία, η συχνή μετακίνηση, ο γάμος, η δυσκολία παρακολούθησης των μαθημάτων και η απόσταση από το σχολείο.
- Το 26,5% ασχολείται με το γυρολογικό εμπόριο που αποτελεί τη βασική ασχολία ακόμα και σήμερα των τσιγγάνων.
- Κύρια πηγή εισοδήματος είναι η εργασία και τα κρατικά επιδόματα.
- Καταγράφηκαν 547 κτίσματα, εκ των οποίων 343 είναι κατοικίες στις οποίες διαμένουν Ρομά και 119 είναι κατοικίες που μένουν μη-Ρομά. Τα υπόλοιπα 85 κτίσματα δεν είναι κατοικήσιμα. Από τις κατοικίες στις οποίες μένουν Ρομά κάτοικοι το 48,1% είναι μονοκατοικίες, το 26,4% παράγκες, το 10% διπλοκατοικίες και το 9,1% πλινθόκτιστα με ελενίτ.
- Το 16,2% διαθέτει απευθείας παροχή ρεύματος, το 59,6% ηλεκτροδοτείται μέσω γειτονικής παροχής, το 13,8% ηλεκτροδοτείται με «άλλον τρόπο», ενώ το 1,5% έχει γεννήτρια. Το 4,6% δήλωσε ότι δεν έχει ποτέ ηλεκτρικό ρεύμα.
- Το 84,4% διαθέτει νερό μέσω σύνδεσης με κοινή παροχή, το 6,7% έχει απευθείας παροχή νερού, ενώ το 1,2% έχει ιδιωτική παροχή νερού. 11 νοικοκυριά δεν έχουν πρόσβαση σε νερό.
- Βασικά προβλήματα που ανέφεραν οι τσιγγάνοι είναι η έλλειψη δρόμων και φωτισμού, η ποιότητα του νερού, η ηλεκτροδότηση, οι εντάσεις και οι φασαρίες εντός του οικισμού, τα σκουπίδια, ο βιολογικός καθαρισμός, το αποχετευτικό σύστημα, η έλλειψη εργασίας και η έλλειψη αστυνόμευσης.