Έφτασε και φέτος αυτή η εποχή του χρόνου που πολλές οικογένειες αντιμετωπίζουν την πρόκληση απόκτησης ενός κατοικίδιου, συνήθως μετά από επιθυμία , αλλά και πίεση των παιδιών . Οι κτηνίατροι συχνά καλούμαστε να συμβουλεύσουμε γονείς και παιδιά κατά πόσο είναι εύκολο και ασφαλές να αποκτήσουν και να φροντίσουν ένα νέο, τετράποδο συνήθως, μέλος της οικογένειας. Είναι όμως τόσο εύκολο να απαντηθεί αυτό το ερώτημα?
Τα παιδιά , λοιπόν , ζητούν πολλές φορές επίμονα να αποκτήσουν κάποιο κατοικίδιο σα δώρο των εορτών. Η απόφαση όμως σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να παίρνεται γρήγορα και επιπόλαια. Πρέπει να καθίσταται σαφές εξ αρχής ότι δεν πρόκειται για κάποιο λούτρινο, άψυχο παιχνίδι με το οποίο μπορούμε να ασχολούμαστε όποτε μας κάνει κέφι . Ένα κατοικίδιο, και ειδικά ο σκύλος και η γάτα για τα οποία γίνεται συχνότερα λόγος, είναι πλάσματα τα οποία απαιτούν φροντίδα, χρόνο , εξοικείωση και αγάπη . Η υιοθεσία ή η απόκτησή τους σημαίνει αυτόματα και το «πάντρεμα» ευθυνών οι οποίες θα διαρκέσουν για χρόνια. Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη το κατά πόσο είναι έτοιμα όλα τα μέλη της οικογένειας να δεχτούν αυτή τη νέα πραγματικότητα, να μοιράσουν αρμοδιότητες και να διαθέσουν χρόνο. Αποκτώντας για παράδειγμα ένα σκύλο θα πρέπει να γνωρίζουμε πως θα πρέπει να τον συνοδεύουμε στη βόλτα για τις σωματικές ανάγκες του τουλάχιστον δύο φορές τη μέρα , χωρίς ρεπό , ακόμα και μέρες που μπορεί να είμαστε κουρασμένοι από μαθήματα ή δουλειές ή που επικρατούν καιρικές συνθήκες όχι πολύ ευχάριστες, όπως κρύο ή βροχή.
Μία περίοδος που σίγουρα χρειάζεται υπομονή και ανοχή είναι οι πρώτοι μήνες μετά την απόκτηση του κατοικιδίου. Είναι τότε που το ζωάκι μαθαίνει το χώρο του, τα μέλη της οικογένειας , ξεκινά να αποκτά μια ρουτίνα σχετικά με τις ανάγκες του και χτίζεται η προσωπικότητα και η συμπεριφορά του. Είναι επομένως και η περίοδος που μπορεί να έχουμε αρκετά «ατυχήματα» όπως ζημίες ή λερώματα στο σπίτι σε διάφορα σημεία λόγω αδυναμίας ελέγχου των σωματικών αναγκών. Ένα μέλος της οικογένειας με ψυχαναγκαστική εμμονή με την τάξη και την καθαριότητα ίσως δυσκολευτεί να έρθει αντιμέτωπο με μια τέτοια πραγματικότητα. Σε κάθε όμως περίπτωση πρέπει να γνωρίζουμε πως πρόκειται για μια φάση εκμάθησης και εκπαίδευσης που αν διαθέσουμε χρόνο και υπομονή θα παγιώσει την συμπεριφορά και τη ρουτίνα που θα έχει το κατοικίδιό μας για όλη του τη ζωή.
Της απόφασης θα πρέπει να προηγείται και ο υπολογισμός των εξόδων προκειμένου να εξασφαλίζεται μια σωστή διαβίωση για το κατοικίδιο που σκεφτόμαστε να αποκτήσουμε . Έτσι λοιπόν στο οικογενειακό budget θα πρέπει να συμπεριληφθούν τα έξοδα διατροφής , ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, εξοπλισμού και υγιεινής. Η απόκτηση ενός ζώου όταν αυτή συνοδεύεται από πλημμελή φροντίδα, ανεπαρκή ή ακατάλληλη σίτιση, μη τήρηση βασικών προγραμμάτων εμβολιασμών και αποπαρασιτώσεων μόνο φιλοζωία δεν μπορεί να σημαίνει, επομένως πρώτα βεβαιωνόμαστε ότι μπορούμε να καλύψουμε αυτές τις ανάγκες και μετά προχωράμε.
Κι αν ο κατάλογος ευθυνών και υποχρεώσεων είναι μακρύς , στον αντίποδα έχουμε τα οφέλη , τις χαρές , τις άμεσες αλλά και μακροπρόθεσμες ευεργετικές συνέπειες που έχει για μικρούς και μεγάλους η συμβίωση με ένα κατοικίδιο. Όλοι οι ειδικοί συμφωνούν πως η απόκτηση και η φροντίδα ενός ζώου βοηθούν ένα παιδί να αντιληφθεί την αξία της ζωής , να σεβαστεί τις ανάγκες και τα συναισθήματα του άλλου, να αναλάβει τις πρώτες του ευθύνες, αλλά και αργότερα να κατανοήσει δυσνόητες έννοιες όπως αυτές της φθοράς , της απώλειας και του πένθους. Η διαχείριση των συναισθημάτων γίνεται ευκολότερη, ένα παιδί βρίσκει στον μικρό του φίλο ένα στήριγμα για την αντιμετώπιση δυσάρεστων καταστάσεων όπως το άγχος του αποχωρισμού, ένας έφηβος βρίσκει την παρέα σε ένα περιβάλλον που τον θυμώνει , που θεωρεί πως «κανείς δεν τον καταλαβαίνει». Τα οφέλη της συνύπαρξης είναι τεράστια τόσο για την ψυχική αλλά και για τη σωματική υγεία ενός παιδιού , που θα αποκτήσει ένα σύντροφο στο παιχνίδι , στον περίπατο , στην επαφή με τη φύση, ένα κίνητρο να βιώσει όμορφα συναισθήματα μακριά από οθόνες και καναπέ. Κι αν συχνά εγείρονται αμφιβολίες σχετικά με το πόσο είναι ασφαλής από άποψη υγιεινής η συμβίωση με ένα κατοικίδιο, είναι αναντίρρητο πως με την προϋπόθεση πως ακολουθείται πιστά το από κτηνίατρο καθορισμένο πρόγραμμα εμβολιασμών και αποπαρασιτώσεων , η απόκτηση και η φροντίδα ενός ζώου δεν αποτελεί κανένα κίνδυνο για την υγεία μικρών και μεγάλων. Σε περίπτωση που κάποιο μέλος της οικογένειας πάσχει από αλλεργίες μόνο, η απόκτηση κατοικίδιου θα πρέπει να επανεξεταστεί, καθώς η επαφή με αλλεργιογόνα (κυρίως τρίχες) που σχετίζονται με το κατοικίδιο μπορεί να καταστήσει την καθημερινότητα δυσάρεστη . Τέλος , θεωρείται δεδομένη η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής , η σχολαστική καθαριότητα σκευών και εξοπλισμού καθώς και η χρήση γαντιών κατά τη διαχείριση αποβλήτων, αν θέλουμε να είμαστε σίγουροι πως διασφαλίζουμε την υγεία του κατοικίδιου και τη δική μας.
Θα μπορούσαμε να συνεχίζουμε για ώρα απαριθμώντας τα οφέλη ενός κατοικιδίου , ειδικά στη διαμόρφωση χαρακτήρα και στην απόκτηση δεξιοτήτων από ένα παιδί. Σκοπός του άρθρου είναι να κατανοήσουμε πως η απόφαση θα πρέπει να παρθεί έπειτα από ώριμη σκέψη και συζήτηση μεταξύ όλων των μελών της οικογένειας, έχοντας πάντα κατά νου πως ένα ζώο θα αλλάξει την καθημερινότητά μας, πιθανώς και τις ισορροπίες, αλλά θα μας χαρίσει απλόχερα αγάπη, αφοσίωση , στιγμές χαράς και παιχνιδιού για χρόνια, ενώ θα συμβάλει καθοριστικά στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης , της κοινωνικότητας και της έκφρασης συναισθημάτων ,στην αντίληψη της έννοιας της ευθύνης , στην αποδοχή της διαφορετικότητας και των ιδιαίτερων αναγκών του άλλου , εφόδια που στο μέλλον θα λειτουργήσουν καταλυτικά στη ζωή του παιδιού και στο χτίσιμο μιας υγιούς κοινωνίας ενηλίκων.
Καλές γιορτές
Μαρία Αν. Σούντη
Κτηνίατρος ΑΠΘ