Με αφορμή την ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, η «επιτυχία» ή «αποτυχία» είναι αυτή που καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τον τρόπο απόκρισης στις μετέπειτα καταστάσεις. Αυτό είναι κάτι που επηρεάζει τόσο τους ίδιους τους υποψήφιους που είδαν με αγωνία τα αποτελέσματα για την εισαγωγή τους στα Πανεπιστήμια και Α.ΤΕΙ της χώρας ως αποτέλεσμα της πνευματικής κόπωσης που κατέβαλλαν στην τελευταία ευθεία των μαθητικών τους χρόνων, αλλά από την άλλη πλευρά υπάρχει και η αγωνία των ίδιων των γονιών που κι αυτοί ανέμεναν τα αποτελέσματα για να χαρούν μαζί με τα παιδιά τους σαν επιβράβευση των πόρων (σωματικών, χρηματικών, συναισθηματικών) που κατέβαλλαν για την στήριξη των μαθητών.
[quote]Καταλυτικός παράγοντας σε όλο αυτό αποτελεί η στάση των γονιών που σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να είναι κριτική και απορριπτική.[/quote]
Το νόμισμα όμως έχει δύο όψεις. Από την μια είναι η «επιτυχία», αλλά από την άλλη είναι και η «αποτυχία». Ο τρόπος με τον οποίο θα αντιμετωπιστεί η καθεμία από τις δύο αυτές συνθήκες είναι πολύ σημαντικός.
Η επιτυχία, συνοδεύεται με συναισθήματα χαράς, υπερηφάνειας, ονείρων για την καινούργια ζωή που ανοίγεται για τον νέο πλέον εισακτέο φοιτητή, αλλά και ένα άγχος για τους γονείς για τον τρόπο με τον οποίο θα ανταπεξέλθουν στα νέα δεδομένα, τόσο στο συναισθηματικό επίπεδο (ο αποχωρισμός από την πατρική οικία για σπουδές εκτός του τόπου τους-σύνδρομο της άδειας φωλιάς), αλλά και οικονομικό, χωρίς αυτό να περιορίζει το αίσθημα χαράς και ευτυχίας.
Η αποτυχία από την άλλη είναι επώδυνο συναίσθημα το οποίο στιγματίζει ιδιαίτερα το παιδί καθώς αισθάνεται μη ικανό. Η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση τείνουν να κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα, κατακλύζοντας τον έφηβο από έντονο άγχος, φόβο, θλίψη για την επόμενη μέρα. Η αναζήτηση των λόγων που έμειναν εκτός της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, το αίσθημα της αποτυχίας, η συναναστροφή με συμμαθητές και συμμαθήτριες που «πέτυχαν», επηρεάζουν ακόμα περισσότερο την οικογένεια ( αναφερόμαστε στο ζευγάρι) και το ίδιο το παιδί.
Και οι δύο καταστάσεις θέλουν εξατομικευμένο και προσεκτικό χειρισμό. Τα συναισθήματα που συνδέονται με τις παραπάνω καταστάσεις είναι ποικίλα, ο τρόπος όμως με τον οποίο τα άτομα θα τα διαχειριστούν είναι το παν!
Η επιτυχία δημιουργεί ένα αίσθημα ευφορίας, χαράς, αποτελεί σταθμό για την ανεξαρτητοποίηση των παιδιών, την εισαγωγή τους σε ένα διαφορετικό κόσμο, αλλά συνοδεύεται και με τη χαρά και τα άγχη που συνδέονται με την καινούργια κατάσταση και δεδομένα που προκύπτουν. Η αποτυχία θεωρείτε κάτι σαν όλεθρος για τον ίδιο το μαθητή που τα νιώθει ότι τα όνειρα του καταρρίπτονται, οι προσδοκίες του ματαιώνονται.
Σε αυτή λοιπόν την περίπτωση, είναι πολύ σημαντικό να δούμε την «θετική» (όσο γίνεται βέβαια) πλευρά των πραγμάτων. Όπως τονίζει και ο Roberts, μια κατάσταση κρίσης-όπως το θέμα της αποτυχίας στις εξετάσεις-ενεργοποιεί στο άτομο τις κρυμμένες δυνατότητες και ικανότητες που έχει για να αντιμετωπίσει την παρούσα κατάσταση, ενώ συγχρόνως αποτελεί σημείο καμπής για την μετάβαση του σε μια διαφορετική κατάσταση. Δηλαδή, το άτομο προσπαθώντας να ξεπεράσει τα αρνητικά συναισθήματα που τον περικλείουν, ταυτόχρονα ανακαλύπτει δυνάμεις και λειτουργεί με ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης που ενδεχομένως μπορεί να τον βοηθήσει να ξεπεράσει το stress και την αδυναμία, μέσα από εναλλακτικές λύσεις. Κάτι παρόμοιο αντιστοιχεί και στην περίπτωση της επιτυχίας, που όπως αναφέραμε οδηγεί κι αυτή σε αλλαγές που αποτελούν σημείο καμπής για τους νεοεισαχθέντες φοιτητές.
Καταλυτικός παράγοντας σε όλο αυτό αποτελεί η στάση των γονιών που σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να είναι κριτική και απορριπτική. Το αποτέλεσμα είτε καλό, είτε κακό, με όποια συναισθήματα κι αν προκαλεί είναι κάτι που δεν αντιστρέφεται. Η υποστηρικτική στάση όμως των γονιών, θα δώσει στον έφηβο την στήριξη που χρειάζεται και την αποδοχή που χρειάζεται χωρίς να ματαιωθεί και να νιώσει ότι έχει «πέσει» στα μάτια των γονιών, καθώς αυτοί είναι που θα του δώσουν την στήριξη και το κουράγιο που χρειάζεται.
Και στις δύο περιπτώσεις, η ώριμη αντιμετώπιση της κατάστασης-όποια και να είναι-αποτελεί ένα κύριο παράγοντα για την ψυχική και συναισθηματική ισορροπία του ατόμου. Η επιτυχία θα επιβεβαιώσει τους στόχους και τα όνειρα μας, αλλά η αποτυχία μπορεί να μας ανοίξει νέους δρόμους και εναλλακτικές λύσεις που μπορεί να μην είχαμε φανταστεί. Ο τρόπος διαχείρισης μιας κατάστασης είναι το παν!
Καλή επιτυχία στους νέους δρόμους που ανοίγονται για όλα τα παιδιά!
Ήρα Μελ. Λέλη
Απόφοιτη Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης Δ.Π.Θ.-
Κοινωνική Λειτουργός
e-mail: [email protected]