Έρευνα με τη συνεργασία Περιφέρειας, ΕΚΠΑ και Εθνικού Αστεροσκοπείου
Καινοτόμο πρόγραμμα εκτίμησης κινδύνων σε 30 δήμους του νομού, ανάμεσά τους και περιοχές Μεγάρων, Ελευσίνας, Μάνδρας, Ασπροπύργου
Στο μικροσκόπιο των επιστημόνων τίθενται για πρώτη φορά 30 δήμοι της Αττικής, με σκοπό να εκτιμηθεί λεπτομερώς ο κίνδυνος που αντιμετωπίζει καθένας από αυτούς εξαιτίας μελλοντικών φυσικών καταστροφών: από σεισμό, πλημμύρες και πυρκαγιά.
Πρόκειται για ένα καινοτόμο έργο, που αναμένεται να αλλάξει τα δεδομένα της Πολιτικής Προστασίας στην Αττική, καθώς δεν θα περιοριστεί στην εκτίμηση του κινδύνου ανά δήμο αλλά θα καταλήξει και στη διαμόρφωση εξειδικευμένων σχεδίων αντιμετώπισης. Το λεπτομερές «σκανάρισμα» της Αττικής ανέλαβε το Κέντρο Επιστημών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης Beyond του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών σε συμφωνία με την Περιφέρεια Αττικής και το ΕΚΠΑ.
Το ερευνητικό πρόγραμμα είναι τριετούς διάρκειας και χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια Αττικής.
Ο Περιφερειάρχης Αττικής Γ. Πατούλης υπέγραψε για το έργο Προγραμματική Σύμβαση με αντικείμενο την εκπόνηση έρευνας με τίτλο «Εκτίμηση κινδύνων Σεισμού, Πυρκαγιάς και Πλημμυρών στην Περιφέρεια Αττικής», με τον Αντιπρύτανη Έρευνας και δια Βίου Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ Νικόλαο Βούλγαρη και τον Πρόεδρο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Μανώλη Πλειώνη. Στη συνάντηση η οποία πραγματοποιήθηκε στα γραφεία της Περιφέρειας, παρέστησαν επίσης ο καθηγητής του ΕΚΠΑ και Επιστημονικός Υπεύθυνος του Προγράμματος Ευθύμης Λέκκας, καθώς και ο Εκτελεστικός Γραμματέας της Περιφέρειας Ι. Σελίμης.
Η περιοχή δεν επελέγη τυχαία: στην υπερδομημένη και επιβαρυμένη περιβαλλοντικά Αττική κατοικεί σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας, ενώ πολλοί άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους εξαιτίας καταστροφικών φαινομένων τα τελευταία χρόνια.
Η πλημμύρα στη Μάνδρα το 2017, οι πυρκαγιές στην Κινέτα και Μάτι το 2018 και συνακόλουθα οι πλημμύρες στην Κινέτα το επιβεβαιώνουν με τον πιο τραγικό τρόπο.
Οπως εξηγεί ο Χαράλαμπος Κοντοές, διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και επικεφαλής του Κέντρου Αριστείας Beyond, «έρευνες αυτού του τύπου, και μάλιστα σε κλίμακα οικισμού, διεξάγονται για πρώτη φορά στη χώρα μας». Ο ίδιος επισημαίνει πως η επιλογή των δήμων έγινε με βάση τον πιθανότερο κίνδυνο που αντιμετωπίζει καθένας εξ αυτών.
Το Κουλουριώτικο μονοπάτι μελετούν στα Μέγαρα για πλημμύρες
Για ενδεχόμενο πλημμυρικό κίνδυνο επελέγησαν να μελετηθούν περιοχές που παρουσιάζουν πολύ υψηλό κίνδυνο σύμφωνα με τα εγκεκριμένα σχέδια διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων του υπουργείου Περιβάλλοντος: είναι δήμοι κοντά σε λεκάνες απορροής, όπως του ρέματος της Πικροδάφνης (δήμοι Αγίου Δημητρίου, Αλίμου, Ηλιούπολης και Παλαιού Φαλήρου), του Κουλουριώτικου ρέματος (Δήμος Μεγαρέων), των ρεμάτων Σούρες και Αγία Αικατερίνη (Δήμος Μάνδρας-Ειδυλλίας), του Σαρανταποτάμου (Δήμος Ελευσίνας), του Κηφισού (δήμοι Αγίων Αναργύρων-Καματερού, Αθηναίων, Αιγάλεω, Αχαρνών, Ιλίου, Καλλιθέας, Κηφισιάς, Μεταμορφώσεως και Μοσχάτου-Ταύρου).
Το Μάζι ερευνάται για ενδεχόμενο κίνδυνο πυρκαγιάς
Για τον κίνδυνο πυρκαγιάς επελέγησαν περιοχές στις οποίες συνυπάρχουν δασικές εκτάσεις με σπίτια και οι οποίες αντιμετωπίζουν πολύ υψηλό κίνδυνο σύμφωνα με την Πυροσβεστική Υπηρεσία: Πόρτο Ράφτη, Χαμολιά, Βραυρώνα (Δήμος Μαρκοπούλου-Μεσογαίας), Ιπποκράτειος Πολιτεία (Δήμος Ωρωπού), Θρακομακεδόνες (Δήμος Αχαρνών), Νέα Ζωή, Κιάφα, Κόρακας, Αγία Σωτήρα, Πουρνάρι, Καραούλι, Φίχθι, Αγιος Νεκτάριος Βιλίων, Αγιος Παντελεήμονας, Παλαιοκούντουρα (Δήμος Μάνδρας-Ειδυλλίας), Μάζι (Δήμος Μεγαρέων), Καλύβια, Κουβαράς, Λαγονήσι, Σαρωνίδα, Ανάβυσσος (Δήμος Σαρωνικού), Λαύριο, Κερατέα, Κακή Θάλασσα, Κάτω Ποσειδωνία, Κάτω Σούνιο (Δήμος Λαυρεωτικής), η περιοχή Εθνικού Πάρκου Σχοινιά (Δήμος Μαραθώνος), Πικέρμι (Δήμος Ραφήνας-Πικερμίου), Δήμος Αγκιστρίου και Δήμος Κυθήρων.
Κίνδυνος σεισμού
Για τον κίνδυνο σεισμού θα μελετηθούν οι δήμοι Αλίμου, Γλυφάδας, Ελληνικού-Αργυρούπολης, Ηρακλείου, Νέας Ιωνίας, Αγίας Βαρβάρας, Αγίων Αναργύρων-Καματερού, Αιγάλεω, Ιλίου, Ασπροπύργου, Ελευσίνας, Μεγαρέων, Φυλής, Αχαρνών, Ωρωπού και Κερατσινίου-Δραπετσώνας.
Οι επιστήμονες θα αξιοποιήσουν στοιχεία από την ιστορικότητα εμφάνισης καταστροφικών φαινομένων ανά περιοχή, από δορυφορικές παρατηρήσεις, πληροφορίες για το γεωλογικό υπόβαθρο, τις χρήσεις γης, τα χαρακτηριστικά του κατά τόπους πληθυσμού. «Εχοντας μια εικόνα του τι απειλείται – υποδομές, ανθρώπινο και ζωικό κεφάλαιο – θα προτείνουμε έργα προστασίας ή σχέδια αντιμετώπισης της κρίσης την ώρα που αυτή εξελίσσεται – σκεφθείτε για παράδειγμα πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα αν υπήρχε ένα οργανωμένο σχέδιο εκκένωσης στο Μάτι. Ετσι θα μπορέσουμε και να εκπαιδεύσουμε τις Αρχές για το πώς συμπεριφερθούν σε αντίστοιχη περίπτωση» λέει ο δρ Κοντοές.
Αλλωστε, το Κέντρο Beyond έχει σημαντική εμπειρία στον συγκεκριμένο τομέα. Μέχρι σήμερα περισσότερες από 20 υπηρεσίες Πολιτικής Προστασίας παγκοσμίως έχουν ζητήσει τη συνδρομή του για την εκτίμηση κινδύνων και την εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων μετριασμού τους.
Για την υλοποίηση της μελέτης θα συνεργαστούν με το Κέντρο Beyond το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών.
Βασικοί άξονες του προγράμματος
Κατά τη συνάντηση για την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης, ο κ. Πατούλης επισήμανε πως από την πρώτη μέρα ανάληψης των καθηκόντων του, στο επίκεντρο των πολιτικών του βρέθηκαν τα ζητήματα πολιτικής προστασίας, μέσα από συγκεκριμένες δράσεις που εστιάζουν στην πρόληψη αλλά και στην εκπαίδευση των πολιτών. «Χαρτογράφηση προβλημάτων, εκπαίδευση πολιτών και άμεση αντιμετώπιση είναι οι 3 βασικοί άξονες της στρατηγικής μας» τόνισε και πρόσθεσε πως η προγραμματική σύμβαση δίνει τη δυνατότητα στην Περιφέρεια να εμπλουτίσει τα εργαλεία της σε ζητήματα έγκαιρης ενημέρωσης και ακολούθως να προχωρήσει σε στοχευμένες παρεμβάσεις, για την καλύτερη θωράκιση της Αττικής.
Βασικοί άξονες και στόχοι του Προγράμματος
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αποσκοπεί στην ανάπτυξη έρευνας για την:
1. Δημιουργία εκτιμήσεων έκθεσης στο κίνδυνο πλημμύρας, πυρκαγιάς και σεισμού σε κατάλληλα επιλεγμένες και ευάλωτες περιοχές και Δήμους της Περιφέρειας Αττικής.
2. Δημιουργία γεωπληροφοριακού διαδικτυακού συστήματος και οργάνωση των παραγόμενων πληροφοριών στο εν λόγω σύστημα, που θα φιλοξενείται από το ΕΑΑ στους servers του Κέντρου Ερευνών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης ΕΑΑ/BEYOND .
3. Ενημέρωση, εκπαίδευση και απρόσκοπτη και συνεχή πρόσβαση των αρμοδίων υπηρεσιών της Περιφέρειας Αττικής που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα σε θέματα πολιτικής προστασίας.
Μέσω του έργου επιτυγχάνεται η δημιουργία πρωτότυπης γνώσης που υποστηρίζει την Περιφέρεια Αττικής στη βέλτιστη εφαρμογή του προβλεπόμενου Εθνικού Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας ο οποίος συντάσσεται τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, στο οποίο περιλαμβάνονται τα προγράμματα, τα μέτρα και οι δράσεις των Περιφερειών της χώρα αλλά και στην υποστήριξη του έργου των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής.
Τα αποτελέσματα της έρευνας τα οποία θα προκύψουν από την υλοποίηση της παρούσας Προγραμματικής Σύμβασης θα αξιοποιηθούν από τις αρχές και τις Υπηρεσίες της Περιφέρειας, προκειμένου να εφαρμοστούν οι προβλέψεις του νόμου 4662/2020 – ΦΕΚ 27/Α/7-2-2020 σχετικά με:
(α) Τον ορθολογικό σχεδιασμό μέτρων πρόληψης για μείωση του κινδύνου καταστροφών με τελικό επιδιωκόμενο στόχο την προστασία των κατοίκων και του περιβάλλοντος,
(β) Την αξιόπιστη εκτίμηση της πρόβλεψης των επικινδυνοτήτων, τρωτότητας και απειλών για την μείωση των αρνητικών συνεπειών των επικείμενων καταστροφών.
(γ) Την ενημέρωση των πολιτών και των εθελοντικών οργανώσεων για τα ζητήματα αυτά.
Να σημειωθεί πως για την εκπόνηση της έρευνας το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) θα αξιοποιήσει το επιστημονικό και ερευνητικό δυναμικό του Κέντρου Ερευνών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης ΕΑΑ/BEYOND του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του ΕΑΑ.
Στο πρόγραμμα εκτός του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και του Κέντρου BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών συμμετέχουν: το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών και ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας.
Σε δηλώσεις του μετά την υπογραφή της σύμβασης ο Περιφερειάρχης Αττικής Γ. Πατούλης επισήμανε τα εξής:
«Με αφορμή και τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Πολιτικής Προστασίας, η Περιφέρεια επικυρώνει σήμερα τη συνεργασία της με σημαντικούς επιστημονικούς φορείς αναγνωρισμένου κύρους, με στόχο την αποτελεσματικότερη θωράκιση της Αττικής, με εργαλεία την πρόληψη και την ενημέρωση των πολιτών.
Αξιοποιούμε το επιστημονικό δυναμικό όλων των Ερευνητικών Ιδρυμάτων της Περιφέρειας, προκειμένου να μειωθούν στο ελάχιστο δυνατό οι επιπτώσεις από κινδύνους και ο πολίτης να αισθάνεται ασφαλής, όπως είναι και η προτεραιότητά μας.
O καθηγητής του ΕΚΠΑ και Επιστημονικός Υπεύθυνος του Προγράμματος για το ΕΚΠΑ Ευθύμης Λέκκας τόνισε:
«Η Περιφέρεια Αττικής κάνει σήμερα το σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης των κινδύνων και των κρίσεων, στηριζόμενη στο επιστημονικό δυναμικό από Ερευνητικά Κέντρα.
Είναι για εμάς τους επιστήμονες τεράστια ευθύνη απέναντι σε κάθε κάτοικο της Περιφέρειας να δώσουμε τον καλύτερο μας εαυτό έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν κάθε είδους επιπτώσεις».
Ο Πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Μανώλης Πλειώνης δήλωσε:
«Η σημερινή υπογραφή Προγραμματικής Συμφωνίας, σηματοδοτεί τη θέληση και αποφασιστικότητα του ΕΑΑ να συνδράμει την Περιφέρεια Αττικής, στην προσπάθειά της να προετοιμαστεί όσο το δυνατόν πληρέστερα για να αντιμετωπίσει έντονα καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές, που δυστυχώς λόγω της κλιματικής κρίσης βαίνουν αυξανόμενα τόσο σε ένταση όσο και σε αριθμό, γεγονός που μαζί με την διαχρονική καταπάτηση δημόσιων και δασικών εκτάσεων και την έλλειψη παιδείας αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών δημιουργούν βραδυφλεγείς βόμβες που ανά πάσα στιγμή μπορούν να εκραγούν με απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Παράλληλα πρέπει η πολιτεία να πάρει πρωτοβουλία αλλαγής του παραγωγικού προτύπου σε ένα που να είναι φιλικό προς το περιβάλλον με έμφαση στην μείωση της παραγωγής θερμοκηπικών αερίων.»
O Δρ Χάρης Κοντοές, Δντης Ερευνών ΕΑΑ, Επιστημονικός Υπεύθυνος του Προγράμματος για το ΕΑΑ και συντονιστής του Κέντρου Ερευνών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης BEYOND σημείωσε:
«Αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός η σημερινή υπογραφή της Προγραμματικής Συμφωνίας. Μέσω αυτής επιστρατεύεται το εξειδικευμένο δυναμικό της ερευνητικής ομάδας του κέντρου Ερευνών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης BEYOND που συνεργάζεται με επιστήμονες υψηλού κύρους της χώρας για την πληρέστερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των καταστροφών που οφείλονται σε πυρκαγιές, πλημμύρες και σεισμό. Η έντονη σεισμικότητα της χώρας μας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε συνδυασμό με τα φαινόμενα της Κλιματικής αλλαγής και της περιορισμένης ενημέρωσης των πολιτών στο τρόπο αντίδρασης σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, απαιτούν ενημερωμένα σχέδια εκτίμησης, διαχείρισης και αντιμετώπισης των κινδύνων. Στο πλαίσιο της Προγραμματικής Συμφωνίας η Περιφέρεια Αττικής και οι αρμόδιες αρχές Πολιτικής Προστασίας εμπλουτίζουν την φαρέτρα τους με σχέδια και δράσεις μείωσης των κινδύνων ενώ ταυτόχρονα υλοποιούνται προγράμματα ενημέρωσης τόσο των αρχών όσο και των πολιτών σε επίπεδο γειτονιάς. Το έργο της Προγραμματικής Συμφωνίας μεταξύ ΕΑΑ και Περιφέρειας Αττικής είναι στα χέρια μιας υψηλού επιπέδου διεπιστημονικής ομάδας ερευνητών που αποτελεί συνεργασία του Κέντρου BEYOND του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ, της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ, Τομέας Υδρολογίας, Υδρομετεωρολογίας και Ενεργειακής Τεχνολογίας, της Σχολής Μηχ. Μεταλλείων – Μεταλλουργών ΕΜΠ, Τομέας Γεωλογικών Επιστημών, το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδας, το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών».
#pressgreece
#ΑΤΤΙΚΗ