Κάθε άτομο έχει την ανάγκη να αντιμετωπίζεται δίκαια και με σεβασμό από τους ανθρώπους γύρω του. Θέλει να εκφράζει τη γνώμη του, τις προτιμήσεις και τα συναισθήματά του χωρίς να παραβιάζει τα δικαιώματα των άλλων ανθρώπων. Οι ψυχολόγοι ονομάζουν τη συμπεριφορά αυτή διεκδικητική σε αντίθεση με τη μη διεκδίκηση (αδυναμία, παθητικότητα, θυσία για τους άλλους) και την επιθετικότητα (εγωκεντρικότητα, εχθρότητα και υπεροψία). Υπάρχουν όμως αρκετοί άνθρωποι, οι οποίοι στην προσπάθεια τους να είναι «καλοί» με τους ανθρώπους γύρω τους και να «μην προκαλούν προβλήματα» στους άλλους «υποφέρουν» σιωπηλά.
Η αυτοπεποίθηση αποτελεί το αντίδοτο στο φόβο, τη ντροπαλότητα ακόμη και το θυμό. Αποτελεί την πίστη που έχει ο κάθε άνθρωπος στις δυνατότητές του, όπως είναι οι γνώσεις και τα ταλέντα του. Διαφέρει από την αυτοεκτίμηση, καθώς η δεύτερη αφορά την αξία του ατόμου (κατά πόσο δηλαδή το άτομο πιστεύει ότι αξίζει σαν άνθρωπος). Οι δύο αυτές έννοιες αν και διαφορετικές σχετίζονται άμεσα μεταξύ τους.
Τι μπορείς να κάνεις εσύ λοιπόν για να βελτιώσεις την αυτοπεποίθησή σου;
- Αναζήτησε τους τομείς της ζωής σου που απαιτούνται αλλαγές και πίστεψε στα δικαιώματα σου.
Πολλοί άνθρωποι αναγνωρίζουν τη δυσκολία τους να λένε «όχι» στην εξυπηρέτηση που θα ζητήσει ένας φίλος, στο να διαφωνήσουν και να υπερασπιστούν τη γνώμη τους σε μία συζήτηση. Τίποτα όμως δεν μπορεί να αλλάξει, εάν εσύ πρώτα δεν αποφασίσεις να αλλάξεις τη συμπεριφορά σου. Κρατώντας σημειώσεις σε ένα ημερολόγιο μπορείς να αντιληφθείς πόσο εύκολα συμμορφώνεσαι στις απαιτήσεις των γύρω σου και εάν σε εκμεταλλεύονται οι άλλοι.
Κάποιος βέβαια που μαθαίνει να γίνεται διεκδικητικός πρέπει πρώτα να διαχειριστεί και το άγχος που προκύπτει από την αλλαγή στη συμπεριφορά του. Σκέψου όλους αυτούς τους κανόνες συμπεριφοράς που μαθαίνουμε από πολύ μικρή ηλικία και πόσο δύσκολο είναι μεγαλώνοντας να τους τροποποιήσουμε («μην είσαι εγωιστής», «μην είσαι ενοχλητικός», «μη διακόπτεις τον άλλο», «μη στεναχωρείς τους γύρω σου», «μην παραπονιέσαι», «μην κουράζεις τους άλλους με τα δικά σου προβλήματα»). Μήπως όλα αυτά σου ακούγονται οικεία; Να θυμάσαι πως έχεις κάθε δικαίωμα να εκφράζεις τη γνώμη σου και τα συναισθήματα σου, να κάνεις λάθη και να λες όχι, εάν δε θέλεις να κάνεις κάτι.
- Βρες τους κατάλληλους τρόπους για να διεκδικήσεις ό,τι σε αφορά.
Συζήτησε το πρόβλημα με ένα φίλο σου, την οικογένεια σου ή κάποιον ειδικό. Παρατήρησε προσεκτικά τις απαντήσεις των ανθρώπων γύρω σου και σκέψου εάν είναι διεκδικητικοί, μη διεκδικητικοί ή επιθετικοί. Για να δώσεις μία αποτελεσματική διεκδικητική απάντηση οφείλεις να περιγράψεις στον άνθρωπο που δε σε σέβεται την κατάσταση από τη δική σου οπτική γωνία. Να μιλήσεις για τα συναισθήματα σου και να εξηγήσεις για ποιο λόγο αισθάνεσαι έτσι (π.χ. Νιώθω … γιατί …). Να συζητήσεις μαζί του τις αλλαγές που θέλεις να γίνουν. Να είσαι συγκεκριμένος σε αυτά που θέλεις να αλλάξει ο άλλος, να βεβαιωθείς πως οι αλλαγές που ζητάς δεν είναι παράλογες και να λάβεις υπόψη σου και τις ανάγκες του άλλου.
- Εξασκήσου στο να δίνεις διεκδικητικές απαντήσεις.
Μόλις έχεις βρει τους κατάλληλους τρόπους για να διεκδικήσεις αυτό που θέλεις. Τώρα λοιπόν πρέπει να ξεκινήσεις με τις πιο εύκολες καταστάσεις και όσο προχωράς να αντιμετωπίσεις και τις πιο απαιτητικές. Το άλλο άτομο μπορεί να αντιδράσει έντονα και να αρχίσει να σου ασκεί κριτική ή από την άλλη πλευρά να γίνει υπερβολικά απολογητικό και υποτακτικό. Σε κάθε ανταλλαγή απόψεων και οι δύο συνομιλητές θέλουν να εκφράσουν την άποψη και τα συναισθήματα τους. Έτσι, οφείλεις να εκφράζεις τη γνώμη σου και έπειτα να ακούς με προσοχή τη γνώμη του άλλου.
- Άρχισε να διεκδικείς στην καθημερινή σου ζωή.
Ξεκίνα με τις ευκολότερες καταστάσεις, τις λιγότερο αγχογόνες. Νιώσε αυτοπεποίθηση και προσάρμοσε τις απαντήσεις σου όπου χρειάζεται. Αναζήτησε τρόπους για να αμβλύνεις τις διεκδικητικές σου απαντήσεις. Εξασκήσου στο να κάνεις κομπλιμέντα στους γύρω σου, να τους επαινείς όταν κάνουν κάτι καλά αλλά να ζητάς εξηγήσεις όταν κάτι δε γίνεται σωστά και να εκφράζεις ελεύθερα τη γνώμη σου ακόμα και αν είναι αντίθετη από αυτή του συνομιλητή σου.
Εάν έχεις υιοθετήσει μία παθητική και μη διεκδικητική στάση όλα αυτά τα χρόνια της ζωής σου σε αρκετούς ή όλους τους τομείς της καθημερινότητάς σου, σίγουρα θα χρειαστείς αρκετό χρόνο για να προετοιμαστείς, να εξασκηθείς και τελικά να γίνεις πιο διεκδικητικός. Μην το βάζεις όμως κάτω. Η διεκδικητική συμπεριφορά συνδέεται άρρηκτα με την αυξημένη αυτοπεποίθηση και την θετική εικόνα του εαυτού. Κάθε αλλαγή χρειάζεται κάποιο χρονικό διάστημα για να υλοποιηθεί. Και να θυμάσαι πως «κανένας δεν μπορεί να σε κάνει να νοιώσεις κατώτερος χωρίς τη δική σου συγκατάθεση»!
[divide icon=”square” margin_top=”20″ margin_bottom=”0″ width=”medium”]
[one_third]
[/one_third]
[two_third_last]
Από την Ελευθερία Μουστάκα,
MSc Κλινικός Ψυχολόγος,
Συνεργάτης Βαριατρικού τμήματος Λαπαροσκοπικής Μονάδας,
Γ.Ν.Α Ιπποκράτειο
[gap height=”3″]
Στοιχεία επικοινωνίας
E-mail: [email protected]
facebook | linkedin
[/two_third_last]