Φαντάζομαι λίγο πολύ, όλοι θα έχετε αντιληφθεί τι συνέβη την Τρίτη το βράδυ στο Βελιγράδι. Εκεί όπου μια αναμέτρηση προκριματικών του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος, μετατράπηκε σε «πόλεμο» ανάμεσα σε Σέρβους και Αλβανούς. Ένας αγώνας που είχε ανακηρυχτεί απ’ την UEFA ως ο υπ’ αριθμόν ένας κίνδυνος, για να συμβούν επεισόδια εντός και εκτός γηπέδων.
Το δεύτερο ευτυχώς δεν συνέβη (γιατί διαφορετικά θα είχαμε πάρα πολλά θύματα), καθώς η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Σερβίας φρόντισε να μην παραχωρήσει – παρότι είχε την υποχρέωση – στους Αλβανούς οπαδούς εισιτήρια, προκειμένου να βρεθούν στο «Μαρακανά» του Βελιγραδίου. Το πρώτο όμως όχι μόνο συνέβη, αλλά πήρε πολύ μεγάλες πολιτικές διαστάσεις που δεν αποκλείεται να επηρεάσουν άλλες χώρες, άλλους αγώνες και άλλες διοργανώσεις στο άμεσο μέλλον. Πολλές φορές κατά το παρελθόν άλλωστε, διάφοροι πολιτικοί ηγέτες έχουν βρει ως «άρμα» τον ποδόσφαιρο για να «διαφημίσουν» τις θέσεις και την πολιτική τους. Όπως με κάποιο τρόπο βρέθηκε η σημαία της «Μεγάλης Αλβανίας» στο κέντρο του γηπέδου και ακολούθησε η… κλοτσοπατινάδα ανάμεσα στους παίκτες της Σερβίας και της Αλβανίας, με τις δύο ομοσπονδίες να απειλούνται με βαριές τιμωρίες, έτσι κατά το παρελθόν αρκετές φορές το ποδόσφαιρο έχει βρεθεί στο επίκεντρο των γεγονότων για λόγους που δεν έχουν καμία σχέση με καθ’ αυτό το άθλημα.
Το πιο διάσημο παράδειγμα είναι το «θαύμα της Βέρνης», το οποίο έχει μεταφερθεί στον κινηματογράφο περίπου δέκα χρόνια πριν με εξαιρετικό τρόπο. Ήταν τότε που η κυβέρνηση της Δημοκρατία της Ανατολικής Γερμανίας, θέλοντας να στείλει μήνυμα προς την Δύση, επέβαλλε στους πολίτες της χώρας να υποστηρίξουν την κομμουνιστική Ουγγαρία και όχι την Δυτική Γερμανία στο μεταξύ τους παιχνίδι. Αυτό φυσικά δεν συνέβη και οι Ανατολικογερμανοί βγήκαν στους δρόμους του Αμβούργου, της Λειψίας και του Ανατολικού Βερολίνου για να πανηγυρίσουν, αυτό που αργότερα ονομάστηκε το «θαύμα της Βέρνης». Και αποτέλεσε – αν και δεν είχε συνέχεια για πολλά χρόνια – το πρώτο «όχι» των πολιτών στην κομμουνιστική κυβέρνηση.
Μην πάτε όμως μακριά… Στα χρόνια της ελληνικής δικτατορίας, η μεγάλη πορεία του Παναθηναϊκού στο «Γουέμπλεϊ» το 1971 παρουσιάστηκε ως έργο της παρέας των Συνταγματαρχών , ενώ στην Σκωτία είναι διάσημη η αντιπαλότητα της Σέλτικ με την Ρεϊντζερς για πολιτικούς και θρησκευτικούς λόγους. Την ίδια χρονιά που το «τριφύλλι» έφθανε στον τελικό του «Γουέμπλεϊ» 76 οπαδοί της Ρέιντζερς έχασαν τη ζωή τους καθώς ποδοπατήθηκαν έπειτα από τους πανηγυρισμούς ενός γκολ, σε ντέρμπι ανάμεσα στην Σέλτικ και την Ρεϊντζερς. Λίγα χρόνια αργότερα, στο γήπεδο της Σέλτικ, 65 οπαδοί σκοτώθηκαν, εξαιτίας της υποχώρησης μιας προστατευτικής μπάρας, ενώ το 1979 δύο φανατικοί προτεστάντες ανατίναξαν δύο ιρλανδικά μπαρ κατάμεστα από κόσμο. Σχετικά πρόσφατα, το 1996, ένας δεκαεξάχρονος οπαδός της Σέλτικ δολοφονήθηκε από τον γιο και ανιψιό των δύο προτεσταντών βομβιστών του 1979…
Υπάρχουν πάρα πολλά ακόμη παραδείγματα, όπου το ποδόσφαιρο χρησιμοποιείται από κάποιους για λόγους που δεν έχουν καμία σχέση με τον «βασιλιά των σπορ». Και ο λόγος που γίνεται αυτό, είναι συγκεκριμένος. Είναι μία από τις λίγες περιπτώσεις που ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού κάνει ακριβώς το ίδιο πράγμα την ίδια στιγμή. Οι αριστεροί χρησιμοποιούν ακόμη και τώρα, ευρέως μία παραλλαγή ενός ρητού του Μαρξ περί θρησκείας, για να περιγράψουν το ποδόσφαιρο και τα συναισθήματα που αυτό προκαλεί. Πρόκειται για την φράση: «Το ποδόσφαιρο είναι το όπιο του λαού», που αναφερόταν αρχικά όταν ειπώθηκε από τον Μαρξ στην θρησκεία. Η φράση αποδίδεται στον Ιταλό προπονητή Αρίγκο Σάκι, και χρησιμοποιείται από τους αριστεριστές προκειμένου να περιγράψει τη σύνδεση του ποδοσφαίρου με τις λαϊκές μάζες.
Όσο λοιπόν θα συνεχίζει να ισχύει αυτό, τόσο το ποδόσφαιρο θα μετατρέπεται σε «όπλο» γι’ αυτούς που θέλουν να το βλέπουμε έτσι. Το θέμα είναι κατά πόσο ο κόσμος μπορεί να σκεφτεί καθαρά, να ξεχωρίσει τι είναι και να το αντιμετωπίσει σαν αυτό που είναι. Ένα απ’ τα δευτερεύοντα σημαντικά πράγματα στην ζωή μας, μια πολύ ωραία – για όσους αγαπούν το άθλημα – μορφή διασκέδασης.
Απ.Πα.Πα
γράφει ο Αποστόλης Πάνος