Ο τουρισμός πόλεων, ή αστικός τουρισμός αποτελεί μια νέα, δυναμικά ανερχόμενη τάση στον τουρισμό, απόρροια των αλλαγών και των νέων συνθηκών που συμβαίνουν στο συνεχώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον. Αναπτύσσεται σε πρωτεύουσες, πόλεις μεγάλες ή μικρές, ιστορικές ή βιομηχανικές, παράκτιες ή ηπειρωτικές και έχει ως κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα τις περιηγήσεις των τουριστών που ταξιδεύουν σε μια πόλη για λίγες ημέρες. Οι περιηγήσεις αυτές είναι άμεσα συνδεδεμένες και με άλλες μορφές τουρισμού, όπως είναι ο τουρισμός αναψυχής, ο συνεδριακός τουρισμός, ο εκπαιδευτικός τουρισμός, ο τουρισμός κινήτρων, ο τουρισμός χρονομεριστικής μίσθωσης, κλπ. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στη νυχτερινή ζωή, στη διασκέδαση, στις αγορές και στις εκδρομές.
Η συμμετοχή του αστικού τουρισμού στην τουριστική ανάπτυξη των πόλεων θεωρείται επιβεβλημένη από τις περισσότερες Κυβερνήσεις και, κυρίως, τους τοπικούς φορείς τουρισμού, εξαιτίας των μεγάλων και πολλαπλών οικονομικών και κοινωνικών ωφελειών που προσφέρει. Τα σημαντικότερα οφέλη από την ανάπτυξη του τουρισμού πόλεων αφορούν τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, την αύξηση των εσόδων των επιχειρήσεων και των πολιτών και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της πόλης και της περιφέρειας. Ωστόσο, παρά τις θετικές επιπτώσεις του αστικού τουρισμού, ο κίνδυνος των αρνητικών επιπτώσεων, που είναι άρρηκτα συνυφασμένες με την αλόγιστη ανάπτυξή του, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη. Τέτοιου είδους επιπτώσεις αφορούν μεταξύ άλλων το περιβάλλον, τα ήθη και έθιμα, την πιθανή εγκληματικότητα και γενικά τη φέρουσα ικανότητα της πόλης.
Η ανάπτυξη του τουρισμού σε μία πόλη και το είδος αυτής της ανάπτυξης εξαρτώνται, όλο και περισσότερο, από τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των πόρων που διαθέτει αυτή, τα οποία και προσδιορίζουν ως ένα βαθμό τις δυνατότητες, αλλά και τους περιορισμούς της τουριστικής της ανάπτυξης. Η ανάδειξη μιας πόλης σε δημοφιλή τουριστικό προορισμό, με ισχυρή εικόνα και αναγνωρίσιμο «brand name», αποτελεί ένα ολοένα και πιο δύσκολο έργο για τους αρμόδιους φορείς, παρόλο που η σύγχρονη επιστήμη διαθέτει όλη τη τεχνογνωσία και τα εργαλεία του μάρκετινγκ για τη διευκόλυνσή τους.
Τα Μέγαρα, είναι μία από τις αρχαιότερες ελληνικές πόλεις με πλούσια ιστορία, κοντά στην Αθήνα με χιλιομετρική απόσταση 42 χλμ., συνδυάζοντας βουνό και θάλασσα. Παρόλα αυτά, ο τουρισμός στην πόλη δε φαίνεται να αποτελεί προτεραιότητα, παρόλο που οι προοπτικές για βραχύ τουρισμό, δηλαδή τουρισμό 2-3 ημερών, είναι πάρα πολλές. Ο λόγος που μιλάμε για βραχύ τουρισμό, είναι ότι η πόλη αποτελεί πέρασμα, από τα αρχαία χρόνια, ανάμεσα σε Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα.
Τί θα μπορούσαν, όμως, να προσφέρουν τα Μέγαρα σε έναν τουρίστα; Στα Μέγαρα, το πρώτο πράγμα που μπορεί κάποιος να επισκεφτεί είναι τους αρχαιολογικούς χώρους, όπως την Κρήνη του Θεαγένους, που αποτελεί μοναδική κατασκευή, το Αρχαιολογικό Μουσείο, καθώς και το Λαογραφικό Σύλλογο «Θέογνις». Η κατασκευή ξενοδοχειακών μονάδων, ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων ή η χρήση της νέας μορφής τουρισμού μέσω Airbnb, θα μπορέσουν να δώσουν πνοή στα τοπικά έσοδα και να δημιουργήσουν θέσεις απασχόλησης για τις διάφορες «σεζόν» τουρισμού.
Ας μην λησμονείται πως τα Μέγαρα είναι παραθαλάσσια πόλη, με την παραλία της Βαρέας να παίρνει ζωή τα τελευταία 7 χρόνια, και να είναι ανάμεσα στο πολυσύχναστο Αλεποχώρι και την Κινέτα. Επίσης, όντας πόλη κοντά σε βουνό, θα μπορούσε να προσφέρει δραστηριότητες ορειβασίας, και πιθανότατα, οργανωμένων κατασκηνώσεων, με πάντοτε ελεγχόμενες εγκαταστάσεις. Εκδηλώσεις, όπως η «Μεγάρων Γη» κάθε αρχές Σεπτέμβρη, και ο περίφημος «Χορός της Τράτας» κάθε Τρίτη του Πάσχα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν περιόδους Τουρισμού που ανάγονται σε ήθη και έθιμα της πόλης, τα οποία αποτελούν μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Η πόλη έχει να προσφέρει νυχτερινή ζωή, η οποία μπορεί να ανταποκρίνεται στις εκάστοτε επιλογές των επισκεπτών και να εξυπηρετεί όλες τις διαφορετικές επιλογές του καθενός.
Επιπρόσθετα, η τουριστική ανάπτυξη μπορεί να αποτελέσει και μία λύση στο πρόβλημα, αλλά και στο ερώτημα, του πώς να κρατήσουμε τους νέους στην πόλη μας και να απασχοληθούν, καθώς θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, δίνοντάς τους ευκαιρίες, και θα δώσει κίνητρα για ένα καλύτερο βιοτικό και κοινωνικό επίπεδο, καθώς θα έχουν τη δυνατότητα να απασχοληθούν με πολλές δραστηριότητες οι οποίες θα πρέπει αναγκαστικά να γίνουν για την καθήλωση των τουριστών στην πόλη των Μεγάρων. Οι δραστηριότητες μπορεί να ποικίλουν, από υπαλλήλους σε χώρους εστίασης και σε υπεύθυνους για το τουριστικό Marketing.
Γενικά, τα Μέγαρα είναι μία πόλη που, όπως συνδυάζει βουνό και θάλασσα, έτσι συνδυάζει και ατέρμονες δυνατότητες βραχύ τουρισμού, ιδιαίτερα για τους κατοίκους της Αθήνας, που πάντοτε ψάχνουν για κοντινούς προορισμούς μέσα στα Σαββατοκύριακα. Η πόλη έχει πολλά να δείξει, και μήπως ήρθε η ώρα να ξεκινήσει και η τουριστική ανάπτυξη, με σεβασμό πάντοτε στα ήθη και το τοπικό περιβάλλον; Μελλοντικές έρευνες πρέπει να πραγματοποιηθούν με σκοπό να διερευνήσουν τις τουριστικές προοπτικές, με σκοπό να μπορέσει η πόλη μας να αναδειχθεί και να επανέρθει ένα μέρος της αρχαίας της αίγλης.
Κωνσταντίνος Δημητρίου Βασιλείου
Οικονομολόγος Πανεπιστημίου Πειραιά,
M.Sc. Οικονομική & Επιχειρησιακή Στρατηγική