από τη στήλη “Εκκλησιαστικά Απηχήματα”
του Αρχιμανδρίτη πατρός Χρυσοστόμου Κουλουριώτη,
Ηγουμένου της Ι.Μονής Αγίας Παρασκευής Μαζίου
Ο μεσίτης Θεού και ανθρώπων, ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός, έφερε όπως λέει ο Απ. Παύλος στον Τιμόθεο, το μαρτύριο καιροίς ιδίοις πάνω στη γη. Έφερε τη μαρτυρία του Εαυτού Του, του αληθινού Θεού, που δεν είναι άλλη, απ’ αυτό που ονομάζουμε Ευαγγέλιο, αποκάλυψη του Θεού, φανέρωση του Θεού. Αποκάλυψη όμως του Θεού είναι αυτή η ίδια η δόξα του Θεού. Γιατί δόξα του Θεού είναι η σωτηριώδης ακτινοβολία Αυτού πάνω στους ανθρώπους. Η όλη δηλαδή σωτήριος κίνηση του Θεού προς τον άνθρωπο που έγινε διά του Ιησού Χριστού είναι το γεγονός της δόξης του Θεού που πολλάκις λέμε αλλά δεν εννοούμε τι λέμε.
Διά της δόξης του λοιπόν ο Θεός απευθύνεται προς τον άνθρωπο και τον καλεί εις σωτηρίαν.
Η θετική απάντηση τώρα, του ανθρώπου προς την προσφερόμενη από το Θεό σωτηρία τελείται ως δοξολογία δηλαδή διά της δοξολογίας Του απευθύνεται και απαντά ο άνθρωπος προς τον Θεόν.
Σκοπός της δόξης του Θεού είναι η σωτηρία του ανθρώπου ενώ η δόξα του Θεού είναι το περιεχόμενο της ανθρώπινης δοξολογίας.
Κατά τη στιγμή δε, που δοξολογούμε το Θεό η δόξα του Θεού γίνεται και δόξα δικιά μας γιατί λέει ο Αγ. Κύριλλο ο Αλεξανδρείας ότι «το εκμαγείο και η εικόνα της θεοπρεπούς εξουσίας επί της γης είναι ο άνθρωπος!».
Έτσι λοιπόν το κεντρικό νόημα της ζωής του ανθρώπου είναι η δοξολογία του Θεού, ζωή χωρίς δοξολογία Θεού είναι κτηνοζωή, είναι ου ζωή όπως και ο λαός εκείνος που δεν ζη δοξολογικά είναι ου λαός ευρίσκεται στενάζοντας τη Φαραωνική δουλεία.
Η δόξα όμως, του Χριστού μετατρέπεται σε ανθρώπινη δοξολογία και λάμπει παντού και φανερώνεται καθαρώς και εναργώς λέγει ο ίδιος ο Αγ. Κύριλλος όταν προσοικειωθή τας των αγίων καρποφορίας!
Ποιες είναι αυτές οι καρποφορίες των Αγίων; Είναι οι πόνοι και τα κατορθώματα της ομολογίας και της αρετής.
Οι άγιοι δεν σταμάτησαν στην λεκτική ομολογίας της πίστεως στο Χριστό, προχώρησαν και εδόξασαν τον Χριστό τοις ίδιοις μέλεσι με την ίδια τους τη σάρκα δηλαδή.
Προσέφεραν το ίδιο τους το σώμα για τη δόξα του Θεού, γι’ αυτό στα πέρατα της οικουμένης δοξάστηκε το όνομα του Χριστού, γιατί στη δόξα του Χριστού προστέθηκε η δοξολογία των μαρτύρων της πίστεως. Οι μάρτυρες έδωσαν και αυτοί ως συνέχεια του Ιησού Χριστού το μαρτύριο του Θεού, τη μαρτυρία δηλ. της αγάπης του Θεού καιροίς ιδίοις ο καθένας.
Το κήρυγμα των αγίων Μαρτύρων είναι η Αγία Τριάδα o ένας Θεός, γι’ αυτό η Εκκλησία δοξάζει το Χριστό και τον ευφημεί ως αποστόλων καύχημα και μαρτύρων αγαλλίαμα.
Έτσι λοιπόν οι αγιώτατοι τέσσερις μάρτυρες της πατρίδας μας Γεώργιος, Πλάτων, Πολύευκτος και Ανδριανός μας προσκαλούν να αφήσουμε το περίβλημα των τύπων και να εισέλθουμε στα βάθη του Πνεύματος, και εκείνοι μας χειραγωγούν σε μια πορεία δοξολογίας του Θεού, καλούν τη συνείδησή μας να γρηγορήσει για το πρόβλημα της σωτηρίας.
Γιατί οι 4 μάρτυρες όπως και κάθε μάρτυς του Χριστού έχει προφητική συνείδηση, με απόλυτη συνέπεια στο ιστορικό χρέος. Το χρέος της ώρας των μαρτύρων ήταν να μαρτυρηθεί το γεγονός της σωτηρίας του ανθρώπου, να δοθή το μέτρο της καινής εντολής, της εντολής της αγάπης προς τον Ιησού Χριστό και προς τους ανθρώπους της καθ’ οιονδήποτε τρόπον πλησίον. Ο θάνατος των μαρτύρων είναι η βεβαιότητα της νέας ζωής, η πρακτική εφαρμογή των λογών του Κυρίου « εγώ ήλθον ίνα ζωήν έχωσιν και Περισσόν έχωσιν». Ο θάνατος των μαρτύρων είναι η δόξα του Θεού, είναι η συνέχεια του Παραδείγματος του Χριστού που είπε στον Πατέρα Του ότι «εγώ σε εδόξασα επί της γης, δόξασόν σου το όνομα» το ίδιο αναφωνούν οι μάρτυρες.
Γιατί έχουν συνείδηση οι μάρτυρες, ότι το μαρτύριο αποτελεί μοναδικό τρόπο ασφαλούς τελειώσεως.
Ο μάρτυς σώζεται πριν από το βάπτισμα, υφίσταται το βάπτισμα του αίματος, δεν κάνει απλώς μια πράξη ηρωισμού, δεν κάνει μόνο μια υπέρβαση της εμφύτου φιλαυτίας, δεν αντιμετωπίζει απλώς αρρενωπά το μίσος και την εχθρότητα του κόσμου προς την Πίστιν. Αλλά αγαπά το Χριστό και παθαίνει και πεθαίνει για Αυτόν.
Έτσι λοιπόν, όχι μόνο η Θυσία της ζωής του ανθρώπου κάνει αυτόν άξιο μαρτυρικής τιμής, αλλά η θέση του μαρτυρίου μέσα στην Εκκλησία, μέσα στην ομολογία της Πίστεως, η δοξολογική του πορεία προς τον Θεόν. Γι’ αυτό ο οφειλόμενος σεβασμός προς τους Μάρτυρες δεν έχει καμία σχέση με την ηρωολατρεία. Γιατί το μαρτύριο είναι κοινωνία με το πάθος του Κυρίου, είναι μυστήριο που τελεσιουργείται στα άδυτα των καρδιών εκείνων που πυρπολούνται από θείο έρωτα για το Νυμφίο Χριστό.
Το δε μυστήριο του μαρτυρίου συνδέεται άρρηκτα μετά του μυστηρίου της θεώσεως του ανθρώπου, γι’ αυτό και οι μάρτυρες δεν χρήζουν ανακηρύξεως της Αγιότητός Των υπό Συνόδου της Εκκλησίας. Το μαρτύριο και μόνον αυτό είναι που τους κατατάσσει στη χορεία των Αγίων του Θεού καθώς και τα Άγια λείψανα των προσκυνούνται και χώρος θαυμάτων και ευδωδίας, γιατί είναι φανερή σε όλους η τελεία πίστη και η τελεία προς τον Θεόν αγάπη των Μαρτύρων σύμφωνα με τη γνώμη του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου. Και προσκυνούνται γιατί η Χάρη του Θεού δεν φεύγει από τα όσιά Του μετά τον θάνατο του μάρτυρος όπως δεν διεστη εκ του προσκυνητού σώματος του Χριστού η θεότης επί το ζωοποιού θανάτου μας λέγει ο θείος Γρηγόριος ο Παλαμάς.
Όμως ας προχωρήσουμε πέραν απ’ τους μάρτυρες, που γέννησε το Ευαγγέλιο του Χριστού στην πρώτη Εκκλησία. Μετά απ’ αυτούς όταν έπαψαν οι διωγμοί, ήλθαν οι μοναχοί, μια δεύτερη μορφή μαρτυρίου, το ίδιο απόλυτη σε αγάπη και σε ευθύνη. Ο Μοναχισμός πραγματοποιεί τη δική του προφητική αποστολή. Βεβαιώνει για την καθολικότητα της Εκκλησίας, ζη το μαρτύριο της συνειδήσεως, γεύεται την καινή κτίση.
Η αγιότητα του μοναχού είναι αγιότητα της Εκκλησίας, δεν είναι μια εκζήτηση προσωπικής εξασφαλίσεως, αλλά είναι η σαρκωμένη αγάπη της Εκκλησίας για το Νυμφίο.
Όμως σήμερα πρέπει να προχωρήσουμε πιο πέρα να δούμε το σύγχρονο άνθρωπο και αν εκπληρεί την προφητική του αποστολή μέσα στον κόσμο της τεχνικής ηλεκτρονικής διακυβερνήσεως, και όταν λέμε τεχνικής και ηλεκτρονικής, δεν εννοούμε ένα φαινόμενο πολιτιστικό, αλλά ένα τρόπο υπάρξεως, που απολυτοποιεί το υλικό μέρος του ανθρώπου, δεν βοηθεί καθόλου στην καθολική θεώρηση του ανθρώπου και της σωτηρίας Του.
Το γεγονός της πίστεως και σωτηρίας επιτελείται σήμερα με μια μορφή μαρτυρίου, χρειάζεται σ’όλους μας μια ακραία συνέπεια αγάπης και ευθύνης σαν εκείνη των αγίων 4 Μαρτύρων. Γιατί το πρόβλημα της σωτηρίας δεν έγκειται στην υπέρβαση της τεχνικής, ηλεκτρονικής και εικονικής πραγματικότητας αλλά στην άρση του Σταυρού της τεχνολογίας. Αυτή η απολυτοποίηση του κτιστού απέναντι στο άκτιστο, του φυσικού απέναντι στο υπερφυσικό, είναι η καθημερινή πραγματικότητα που απορρέει από τη ζωή της τεχνολογίας που μας έχει υποδουλώσει.
Ο Ιερός Χρυσόστομος μας δίνει την ακριβή μορφή του μαρτυρίου του σήμερα είναι το «φέρειν τα συμπίπτοντα γενναίως». Η υπέρβαση των πειρασμών και των δοκιμασιών του αιώνος τούτου είναι το μαρτύριο που σηκώνουμε όλοι. Και πρέπει να πάρουμε θάρρος από τα λόγια του ίδιου Ιερού Πατρός που λέει ότι όχι μόνο το τέλος του μαρτυρίου διά θανάτου μας καθιστά μάρτυρες, αλλά αφότου κανείς έχει την πρόθεσιν «Μάρτυς εστίν».
Κυρίαρχο ρόλο δηλαδή παίζει η πρόθεσή μας για να σηκώσουμε το Χριστό, αν έχουμε διάθεση θυσίας, θυσίας του εαυτού μας, του γοήτρου μας, του εγωισμού μας, της ησυχίας μας, ακόμη και της ζωής μας, προς Χάριν της αγάπης του Χριστού που μεταφράζεται σε αγάπη στον πλαϊνό μας, γιατί ο κάθε στιγμή διπλανός μας είναι ο καταλληλότερος άνθρωπος για τη σωτηρία μας.
Η προσωπική πείρα του καθενός ξέρει πόσο μαρτύρια είναι μέσα στη ζάλη, στο άγχος και το άγχος της σημερινής ζωής να μπορεί κανείς να δοξολογεί το Θεό «πάντων ένεκεν». Γνωρίζει ο Κύριος και οι Άγιοι Του στους οποίους αναπαύεται πόσο αγωνιζόμαστε να κρατήσουμε την πίστη όλοιμας, οι προσφιλείς μας Άγιοι Γεώργιος, Πολύευκτος, Ανδριανός και Πλάτων, ας βοηθήσουν να μετατρέψουμε την απλή πίστη μας, σε ομολογία και δοξολογία του Αγίου Ονόματος του Θεού.
Ας ελκύσουν τις καρδιές μας στην αποκαλυπτική δόξα του Θεού, να κάνουμε τη ζωή μας δοξολογία, απάντηση στην προσφερόμενη αγάπη του Θεού.
Οι πάντες δε, να αποδειχθούμε φιλομάρτυρες, πραγματικοί, γιατί «ο τους γενναίους μάρτυρες αποδεχόμενος, εν τοις ομοίοις καιροίς ουκ απολειφθήσεται, και της μιμήσεως τούτων» διατρανώνει: Μέγας Βασίλειος. Μακάρι να αξιωθούμε της μιμήσεως των Αγίων Μαρτύρων, των τεσσάρων εξαιρέτων προστατών μας. Αμήν.