Στην εγκατάσταση της Επεξεργασίας Λυμάτων (Ε.Ε.Λ.) Μεγάρων, δηλαδή στον Βιολογικό της ΔΕΥΑΜ, βρίσκεται σε εξέλιξη πειραματική εφαρμογή, στα πλαίσια του προγράμματος ‘Cleaning Litter by developing and Applying Innovative Methods in European seas (CLAIM), που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Horizon 2020).
Η συγκεκριμένη δράση στοχεύει στην ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών και μεθόδων για τον καθαρισμό του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη μείωση των μάκρο και μικροπλαστικών που καταλήγουν στις θάλασσες, είτε από τις μονάδες επεξεργασίας υγρών αποβλήτων, είτε από τις εκβολές των ποταμών. Παράλληλα, η συλλογή δεδομένων από την εφαρμογή θα χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη μοντέλων προσομοίωσης, που αποσκοπούν στην πρόβλεψη των συγκεντρώσεων των µικρο- και µακρο-πλαστικών στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Για τους σκοπούς της εφαρμογής, η Δ.Ε.Υ.Α.Μ. έχει συνάψει σχετικό μνημόνιο συνεργασίας και φιλοξενεί στην Ε.Ε.Λ. Μεγάρων µία αυτοματοποιημένη συσκευή που απομακρύνει τα µικρο-πλαστικά με μέγεθος <5 mm, προλαμβάνοντας την είσοδό τους στη θάλασσα, ενώ θα επιχειρηθεί και μία μέθοδος διάσπασης των μικρότερων από 80 μm μικρο-πλαστικών, η οποία βασίζεται σε νανοτεχνολογία (φωτοκαταλυτική οξείδωση) με αξιοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας, για την επιτάχυνση της διαδικασίας.
Το πρόγραμμα CLAIM, στο οποίο συμμετέχει και η ΔΕΥΑΜ, χρηματοδοτείται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής πρόσκλησης Horizon 2020 BG07-2017, ‘Blue green innovation for clean coasts and seas’ (Grant Agreement No. 774586).
Η διάρκεια του προγράμματος είναι 54 μήνες και περιλαμβάνει κοινοπραξία 21 συνολικά εταίρων από την Ευρώπη, την Τυνησία και τo Λίβανο, έξι από τους οποίους αποτελούν μικρές ή μικρομεσαίες επιχειρήσεις (SMEs).
Συντονιστής του προγράμματος είναι το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), ενώ η εταιρία Waste et Water Sarl συμμετέχει ως εταίρος.
Η επίσημη έναρξη του προγράμματος έγινε τον Νοέµβριο του 2017 και θα ολοκληρωθεί τον Απρίλιο του 2022.
Η δράση αυτή έρχεται να προστεθεί σε προηγούμενες συνεργασίες με θέμα την έρευνα και τη διδασκαλίας, όπως με την Σχολή Μηχανολόγων του Ε.Μ.Π., το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, την Πιλοτική Μονάδα Κοχλία Αφυδάτωσης Ιλύος της Ιαπωνικής εταιρίας ΑΜCON αλλά και σχολεία της περιοχής.
Το όραμα του προγράμματος CLAIM
Έχοντας σταθερά αυξηθεί με την παγκόσμια παραγωγή τα τελευταία πενήντα χρόνια, η παρουσία και η συσσώρευση πλαστικών αποβλήτων αναγνωρίζεται σήμερα ως ένα σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα, με συνέπειες που επηρεάζουν άμεσα όχι μόνο τη φύση και τη βιοποικιλότητα, αλλά και την κοινωνία και την ανθρώπινη ευημερία.
Σε ανταπόκριση, το CLAIM στοχεύει στην πρόληψη και την επιτόπια διαχείριση τόσο των μικρο- όσο και των μακροπλαστικών, μέσω της ανάπτυξης και των δύο νέων τεχνολογιών και επαναπροσδιορισμένων μεθοδολογικών προσεγγίσεων για την καινοτομία των τρόπων με τους οποίους καθαρίζουμε και παρακολουθούμε τις θάλασσές μας.
Το έργο θα τροφοδοτήσει 5 καινοτόμες τεχνολογίες, οι οποίες θα αποτρέψουν την είσοδο απορριμμάτων στη θάλασσα και θα παρακολουθούν τα πλαστικά υπολείμματα. Αμέσως μετά από ένα αποτελεσματικό σύστημα προ-φιλτραρίσματος τακτοποίησης και συλλογής απορριμμάτων, μια φωτοκαταλυτική συσκευή νανοεπικάλυψης θα αποικοδομήσει τα μικροπλαστικά σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων. Συναρμολογημένο σε πλοία θα χρησιμοποιηθεί μια συσκευή θερμικής επεξεργασίας μικρής κλίμακας (πυρολυτής) για την περιστροφή συλλεχθέντων απορριμμάτων εισερχόμενων ενεργειακών πλοίων και τη θέρμανση των λιμένων. Στις εκβολές του ποταμού, ο καινοτόμος πλωτός βραχίονας θα συλλέγει και θα παρακολουθεί ορατά απορρίμματα, ενώ ένα δίκτυο CLAIM συστημάτων FerryBox θα λειτουργεί σε πλοία της Βαλτικής, της Δυτικής και της Ανατολικής Μεσογείου που είναι εξοπλισμένα με μια αυτόματη συσκευή δειγματοληψίας θαλασσινού νερού και παθητικό σύστημα φιλτραρίσματος.
Από επιστημονική άποψη, η CLAIM θα αναπτύξει καινοτόμα εργαλεία μοντελοποίησης για την αξιολόγηση και τη δημιουργία ενημερωτικών χαρτών σχετικά με την ορατή και αόρατη θαλάσσια ρύπανση πλαστικών σε λεκάνες και περιφερειακές κλίμακες (Κόλπος του Σαρωνικού, Κόλπος της Λυών, Θάλασσα της Λιγουρίας και Θάλασσα Belt).
Μια προσέγγιση οικοσυστημάτων θα καθοδηγήσει το έργο μέσω της αξιολόγησης του δυνητικού οφέλους από τις προτεινόμενες μεθόδους καθαρισμού απορριμμάτων στις υπηρεσίες οικοσυστήματος και στην ανθρώπινη ευημερία. Τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα θα ενισχύσουν την οικονομική σκοπιμότητα για την αναβάθμιση των καινοτόμων τεχνολογιών καθαρισμού, λαμβάνοντας υπόψη τα υφιστάμενα νομικά και πολιτικά πλαίσια στις χώρες CLAIM, καθώς και την αποδοχή των νέων τεχνολογιών από τους τελικούς χρήστες και τους σχετικούς ενδιαφερόμενους.
Τα δεδομένα και οι πληροφορίες που παράγονται θα διατίθενται στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, στους ενδιαφερόμενους και στους τελικούς χρήστες σε φιλική προς το χρήστη μορφή και προσαρμοσμένες σε κάθε ομάδα ενδιαφερομένων. Ταυτόχρονα, το CLAIM θα εργαστεί για την ευαισθητοποίηση του κοινού, την προώθηση υγιών ωκεανών και θάλασσας, απαλλαγμένων από σκουπίδια και ρύπους.