Υπό Γεωργίου Σαλιαγκάκη
Η κατάρρευση των Ελληνικών δυνάμεων στο Αλβανικό αλλά και στο Βουλγαρικό μέτωπο, στα μέσα Απριλίου 1941, ήταν αναπόφευκτη λόγω της αριθμητικής υπεροχής του εχθρού. Τα γερμανικά στρατεύματα πλεον καταλάμβαναν τα Ελληνικά εδάφη σχεδόν αμαχητί πλην ορισμένων εξαιρέσεων αμύνης των υποχωρούντων Βρετανικών δυνάμεων, που προσπαθούσαν να διαφύγουν στη Κρήτη και την Αίγυπτο. Ωστόσο οι Γερμανοί προσπάθησαν να εμποδίσουν και να διακόψουν την υποχώρηση αυτή στον Ισθμό της Κορίνθου, επιτιθέμενοι από αέρος την 26η Απριλίου, κάνοντας ρίψη αλεξιπτωτιστών του 2ου και 52ου συντάγματος και καταλαμβάνοντας την περιοχή.
Οι γερμανικές δυνάμεις αφού ανασυντάχθηκαν, προχώρησαν στην κατάληψη των περιοχών των Αγίων Θεοδώρων και της Κινέτας, συναντώντας μικρή αντίσταση των ολίγων Βρεττανών και Ελλήνων, οι οποίοι βρήκαν κρησφύγετο στις παρυφές των Γερανείων και τελικά εισήλθαν στην πόλη των Μεγάρων.
Το γεγονός αυτό της εισόδου αλλά και των συμβάντων των πρώτων ημερών της γερμανικής κατοχής περιγράφονται λεπτομερώς στο ημερολόγιο του τότε διευθυντού της Ιονικής Τραπέζης Κοσμά Παπαδόπουλου εκ Σμύρνης, που διέμενε στα Μέγαρα και παρατίθεται ως εξής:
« Ενώ καθόμουν στο γραφείο μου (την 27η Απριλίου 1941), ακούω δυνατές φωνές και θόρυβο έξω από το Πρακτορείο μας. Βγαίνω στη πόρτα και ρωτώ τι συμβαίνει. Με πλησιάζουν κάποιοι γνωστοί λέγοντάς μου ότι, από στιγμή σε στιγμή έρχονται οι Ναζιστές από την Κόρινθο. Ακούτε, τους λέω, μην πανικοβάλλεστε, να μη κλείσετε τα μαγαζιά σας, σταθείτε από την μία και την άλλη πλευρά του δρόμου και περιμένετε την είσοδό τους ».
« Ενώ έκανα αυτές τις συστάσεις, περνά ολοταχώς ένας νεαρός με μοτοποδήλατο φωνάζοντας: – σε δέκα λεπτά φτάνουν οι Ναζιστές!! –. Τι κάνουμε τώρα κύριε προϊστάμενε; ρώτησαν πάλι. Σταθήτε ήσυχα και βγάλτε τα καπέλα σας και τις τραγιάσκες σας. Πράγματι σε λίγα λεπτά ακούσαμε έναν τρομακτικό θόρυβο από τις μοτοσυκλέτες που προηγούντο, δέκα τον αριθμό, με δύο στρατιώτες στην κάθε μία, και στην συνέχεια τρία τζιπ με αξιωματικούς, με σημαίες του αγκυλωτού σταυρού και ακολουθούσε στρατός με μεγάλα φορτηγά αυτοκίνητα ».
« Βγάλαμε όλοι τα καπέλα και τις τραγιάσκες και αμέσως οι Ναζί αξιωματικοί μας χαιρέτησαν με τεταμένα τα χέρια με τον Χιτλερικό χαιρετισμό και προχώρησαν προς το κέντρο της πόλης ».
«Μόλις φτάσανε στην Πλατεία του Σταθμού, σταμάτησε ένας περίπου λόχος και με διερμηνέα ζήτησαν τον Δήμαρχο και τον Διοικητή της Χωροφυλακής, προκειμένου να ζητήσουν επίταξη οικιών και χώρο κατασκηνώσεως για τον στρατό ».
« Εν τω μεταξύ οι κάτοικοι αναθάρρησαν και άρχισαν τα πρώτα καφενεία να βγάζουν τραπέζια και καρέκλες και να δέχονται πελάτες ».
« Γενικά άρχισε ξανά, όπως πριν, η κυκλοφορία, με κάποια βέβαια επιφύλαξη ».
« Όπως έμαθα αργότερα, ο επικεφαλής αξιωματικός ταγματάρχης Ζίγκφριδ σε συνάντηση που είχε με τον Δήμαρχο και τον Διοικητή Χωροφυλακής, ζήτησε κατ’ αρχάς να επιταχθή το γωνιακό διώροφο σπίτι στην Πλατεία Σταθμού, των αδελφών Κυριακούλη για Φρουραρχείο (Κομαντατούρ) και στην συνέχεια οικόπεδο επί της οδού Πάχης όπου και κατασκήνωσαν. Ο στρατός άρχισε το στήσιμο των σκηνών, την οργάνωση συσσιτίου και άλλων υπηρεσιών ».
«Την άλλη ημέρα οργάνωσαν το Φρουραρχείο, ανάρτησαν την σημαία του αγκυλωτού σταυρού και άρχισαν τις εργασίες. Τοιχοκόλλησαν μάλιστα και προκήρυξη που έγραφε τα εξής:
Προς τους κατοίκους της πόλης των Μεγάρων:
- Η κυκλοφορία αρχίζει από την 7η π.μ. και λήγει την 8.30 μ.μ.
- Οι ταξιδεύοντες κάτοικοι δι’ Αθήνας ή άλλας πόλεις της Ελλάδος πρέπει να προμηθεύωνται σχετικήν άδεια από την Κομαντατούρ, άλλως απαγορεύεται αυστηρώς η αναχώρησις.
- Τα φώτα κατά την νύκτα δέον να σκεπάζωνται, ομοίως τα παράθυρα κλπ.
- Οι ερχόμενοι στα Μέγαρα δι’ εργασίας πρέπει να θεωρούν την άδειάν των εις το Φρουραρχείον, άλλως θα τιμωρούνται.
Υπογραφή
Ο Φρούραρχος
Στην συνέχεια συγκροτήσανε μικρές περιπόλους, που περιέρχονταν την πόλη για την τάξη. Σε ορισμένα σημεία έβαλαν και σκοπιές ».
« Κάθε πρωί με την ανατολή του ηλίου γινόταν επίσημη έπαρση σημαίας και υποστολή κατά την δύση. Και στις δύο περιπτώσεις χρησιμοποιούσαν σαλπιγκτή. Επίσης, όσοι παρευρίσκονταν κοντά εκείνη την ώρα, έπρεπε να σταθούν σε στάση προσοχής και να βγάλουν το καπέλο τους μέχρι την λήξη. Αυτό δε διατηρείτο καθημερινώς μέχρι το τέλος της Κατοχής ».
« Όσον αφορά την αγορά, κάπως κινείτο. Εύκολα έβρισκες κάτι να αγοράσεις. Τα καφενεία είχανε κάποια κίνηση. Επίσης, δούλευε και ο Κινηματογράφος. Οι Ναζί αγόραζαν ό,τι βρίσκανε και γενικώς η πιάτσα δούλευε ».
« Μεγάλη κίνηση παρουσίαζε και το απέναντι καφενείο του Σ. Αλεξίου, ένα από τα καλύτερα των Μεγάρων, γιατί είχε κι εστιατόριο και φούρνο, έτσι πάντοτε ήταν γεμάτο και κυρίως από ταξιδιώτες Αθηναίους που έρχονταν για προμήθεια τροφίμων ».
« Οι Ναζί είχαν επιτάξει και το Σιδηροδρομικό Σταθμό, τοποθετώντας ως βοηθό Σταθμάρχη έναν ανθυπασπιστή και έναν στρατιώτη, οι οποίοι πολλές φορές έλεγχαν τον Αρχισταθμάρχη ».
« Στο πίσω μέρος του Σταθμού υπήρχε μία πλατεία αρκετά μεγάλη (Κεντρική). Εκεί έβαλαν στρατιώτες, αλλά και αγγαρείες πολιτών κι έσκαψαν και στις τέσσερεις πλευρές χαρακώματα σε βάθος ίσο με ένα μπόι ανθρώπου, για προστασία από τυχόν αεροπορική επιδρομή ».
« Η ζωή κυλούσε ήσυχα για ένα διάστημα τεσσάρων-πέντε μηνών, αλλά δυστυχώς τα αποθέματα τροφίμων άρχισαν να εξαντλούνται και η πείνα να κτυπά την πόρτα αρκετών κατοίκων, αλλά κυρίως των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι ήταν ξένοι και διορισμένοι στην πόλη των Μεγάρων ».
Έτσι ξεκίνησε η κατοχή της πόλεώς μας την 27η Απριλίου 1941 από τις Γερμανικές και αργότερα από τις Ιταλικές δυνάμεις και η οποία διήρκεσε τριάμισι χρόνια. Έχουν καταγραφεί λεπτομέρειες σε Ιταλικά, Γερμανικά, Αγγλικά και Αμερικανικά αρχεία, καθώς και σε ημερολόγια συμπολιτών και λοιπών επισκεπτών, όχι μόνο περί των πολεμικών επιχειρήσεων, αλλά και των δεινών που υπέστησαν οι Μεγαρείς από τους κατακτητές καθ’ όλο αυτό το διάστημα.-