Ο Οκτώβριος είναι μήνας έξαρσης για έναν μεγάλο αριθμό λοιμώξεων στον παιδιατρικό πληθυσμό, ιδιαιτέρως όμως για τη γρίπη αποτελεί περίοδο ενημέρωσης και προετοιμασίας των γονέων ώστε να προστατευτούν οι μικροί μας ασθενείς.
Η γρίπη είναι μία ιογενής, οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος. Αν και υπάρχουν τρεις τύποι ιών της γρίπης: Α,B,C μόνο οι τύποι Α και Β ευθύνονται για την πλειονότητα των λοιμώξεων στον άνθρωπο. Επειδή οι ιοί της γρίπης έχουν την ικανότητα να μεταλλάσσονται, είναι δυνατό κανείς να νοσεί κάθε χρόνο, καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Η νόσος δε θα πρέπει να συγχέεται με το κοινό κρυολόγημα, το οποίο προκαλείται από διαφορετικούς ιούς και οδηγεί σε συμπτώματα ελαφρά που περιορίζονται στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα (καταρροή, φαρυγγαλγία, φτάρνισμα), με μικρότερη διάρκεια και λιγότερες επιπλοκές.
Η μετάδοση της γρίπης γίνεται εύκολα είτε από άτομο σε άτομο (βήχας, φτάρνισμα, ομιλία) είτε με μολυσμένα αντικείμενα. Η μετάδοση της νόσου μπορεί να γίνει από 1 ημέρα πριν έως και 5-7 ημέρες μετά την εμφάνιση της συμπτωματολογίας, ενώ παιδιά που παρουσιάζουν ανοσοκαταστολή είναι δυνατό να μεταδίδουν τη νόσο για μεγαλύτερο διάστημα.
Μελετώντας την επιδημιολογία της νόσου διαπιστώνουμε πως στην Ελλάδα συνήθως παρουσιάζεται από το μήνα Οκτώβριο έως τον Απρίλιο, με σαφή αύξηση κρουσμάτων τον Ιανουάριο και κορύφωση τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό που μπορεί να συνοδεύεται από ρίγος , ξηρό βήχα, φαρυγγαλγία, μυαλγίες/αρθραλγίες και γαστρεντερικές διαταραχές, οι οποίες μάλιστα συναντώνται σε μεγαλύτερη συχνότητα συγκριτικά με τους ενήλικες.
Για την εργαστηριακή επιβεβαίωση της νόσου συνήθως χρησιμοποιείται η γρήγορη ανίχνευση του αντιγόνου της γρίπης (αποτέλεσμα εντός λεπτών) και η ανίχνευση του RNA γρίπης (PCR).
Η πρόληψη της νόσου επιτυγχάνεται με τον εμβολιασμό, ο οποίος συστήνεται να ολοκληρώνεται από τα μέσα έως τα τέλη Νοεμβρίου. Το εμβόλιο που χορηγείται περιέχει νεκρούς ιούς ή τμήματα του ιού και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν να προκαλέσει τη νόσο. Μετά τον εμβολιασμό απαιτείται διάστημα 2 εβδομάδων για να επιτευχθούν προστατευτικά επίπεδα αντισωμάτων. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Παιδιών και Εφήβων το εμβόλιο χορηγείται σε βρέφη άνω των 6 μηνών που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου. Βρέφη και παιδιά ηλικίας <9 ετών τα οποία εμβολιάζονται για πρώτη φορά ή εκείνα <9 ετών που στο παρελθόν είχαν λάβει μόνο 1 δόση εμβολίου χρειάζονται 2 δόσεις αντιγριπικού εμβολίου με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 28 ημερών.
Παιδιά που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου είναι τα παιδιά με άσθμα και πνευμονοπάθειες, καρδιακή νόσο, ανοσοκαταστολή, μεταμόσχευση οργάνων, αιμοσφαιρινοπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφροπάθεια ή ηπατοπάθεια, νευρολογικά/νευρομυϊκά νοσήματα, σύνδρομο Down, παχυσαρκία, παιδιά που λαμβάνουν ασπιρίνη, φροντιστές βρεφών < 6 μηνών, κλειστοί πληθυσμοί (πχ εσωτερικοί σπουδαστές) και άτομα σε στενή επαφή με πτηνά και χοίρους.
Οι περισσότεροι ασθενείς με ήπια συμπτωματολογία βελτιώνονται σε διάστημα 3-4 ημερών. Η χορήγηση αντιβιοτικών δεν ωφελεί σε τίποτα ενώ η χορήγηση ασπιρίνης απαγορεύεται αυστηρά (κίνδυνος για σύνδρομο Reye). Στους ασθενείς με σοβαρή νόσο ή σε αυτούς που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου χορηγείται αντιική αγωγή (οσελταμιβίρη-tamiflu), η οποία εάν δοθεί εντός 2 ημερών από την έναρξη των συμπτωμάτων μπορεί να μειώσει τη διάρκεια της νόσου κατά μία ημέρα και να προλάβει σοβαρές επιπλοκές. Επιπλοκές της γρίπης αποτελούν κυρίως η παραρρινοκολπίτιδα, η ωτίτιδα, η πνευμονία, η μυοσίτιδα και η αφυδάτωση.
Οδηγίες για τους νοσούντες
Συστήνονται οι τυπικοί κανόνες υγιεινής
- Αποφεύγουμε την επαφή με άλλα άτομα, το σχολείο, τις συναθροίσεις, τα πολυσύχναστα μέρη, τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
- Αποφεύγουμε να έρθουμε σε επαφή με άτομα που ανήκουν στις ομάδες αυξημένου κινδύνου.
- Όταν βήχουμε ή φταρνιζόμαστε καλύπτουμε το στόμα ή τη μύτη μας με ένα χαρτομάντιλο.
- Πλένουμε τακτικά τα χέρια μας.
- Αποφεύγουμε να ακουμπάμε αντικείμενα κοινής χρήσης.
Δαλάκα Ασπασία, Παιδίατρος, MD
Απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, ΕΚΠΑ
Συνεργάτης Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
Σύμβουλος μητρικού θηλασμού
τηλ: 6978211319