Γράφει η Κλεονίκη Ισ. Πανταζή
Χειραγώγηση: μια λέξη που σπάνια την ακούμε, πολύ συχνά τη βιώνουμε…
Τη βιώνουμε στις σχέσεις μας, στην εργασία μας, στο κοινωνικό μας περιβάλλον.
‘Έχετε σκεφτεί αν σας χειραγωγούν ή γιατί σας χειραγωγούν;
Ας αρχίσουμε όμως με το ερώτημα: ποιοι μας χειραγωγούν;
Ο καθένας ή καθεμιά, χωρίς να έχει ιδιαίτερες επιστημονικές γνώσεις, δύναμη ή εξουσία, χωρίς να είναι ιδιαίτερα γοητευτικός, έξυπνος ή πνευματώδης, χωρίς να κρύβει κάποιο χάρισμα ή να τον διακρίνει έντονη προσωπικότητα , μπορεί απλά χωρίς κόπο, φωνές και μαλώματα, να κάνει οποιοδήποτε άλλο, φίλο, συγγενή, συνάδελφο, σύντροφο, ή απλώς κάποιο γνωστό να έχει τη συμπεριφορά που αυτός θέλει να έχει…
Γιατί χειραγώγηση είναι να με αναγκάζουν έμμεσα να κάνω αυτό που εγώ δε θέλω, αλλά που ο άλλος θέλει και μου το επιβάλλει.
Χειραγώγηση μπορούμε να υποστούμε σε πολλούς τομείς της ζωής μας. Αρχικά, στις προσωπικές μας σχέσεις. Πολλές φορές ο σύντροφος μας ή ο συγγενής μας μάς υπαγορεύει την οπτική γωνία που βλέπουμε τα πράγματα, γιατί υποστηρίζει ότι « δεν είναι αλήθεια μόνο αυτό που βλέπεις εσύ». Η φράση αυτή κρύβει μια εμπάθεια προς το πρόσωπό μας, και επιπλέον προκύπτει το ερώτημα: Γιατί «πρέπει» να βλέπω την αλήθεια του άλλου κι όχι τη δική μου;
Οφείλουμε λοιπόν να υποστηρίζουμε την αλήθεια μας και πως νιώθουμε και βλέπουμε τα πράγματα. Υποδεικνύουμε στα παιδιά για να τα διαπαιδαγωγήσουμε κι όχι στους ενήλικες. Οι ενήλικες αποφασίζουν αν ο άνθρωπος τους κάνει ή όχι. Δεν έχουν κανένα δικαίωμα να τους αλλάξουν. Αυτό ισοδυναμεί με ηθικό έγκλημα. Πως μπορείς να επιδιώκεις να αλλάξεις το χαρακτήρα του άλλου;
Η υποτίμηση είναι ένας συχνός τρόπος χειραγώγησης. Με την υποτίμηση αυτός που χειραγωγεί έχει την ψευδαίσθηση της δύναμης και της εξουσίας απέναντι στον άλλον. Η υποτίμηση, είναι ένας είδος ψυχικής βίας που αλλοιώνει ανεπανόρθωτα τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου. Διαστρεβλώνει την εικόνα που έχει για τον εαυτό του και συχνά χάνει τον εαυτό του, αν δεν πεθάνει από αυτοάνοσο ή καρκίνο…
Αυτός που υποτιμά δε σέβεται κανέναν και δεν αξίζει ίχνος σεβασμού. Συνήθως είναι τοξικός άνθρωπος που δεν ανέχεται αντιρρήσεις ή αντιδράσεις για τη συμπεριφορά του. Συνεπώς είναι πρακτικά αδύνατο να μας κατανοήσει ή να συνετιστεί.
Μια άλλη μορφή χειραγώγησης είναι η αδυναμία. Αυτός που χειραγωγεί μπορεί να παραμένει αδύναμος και ανήμπορος να διαχειριστεί τις υποθέσεις της ζωής του, διατυμπανίζοντας βέβαια με κάθε τρόπο την αδυναμία του… Έτσι επικαλούμενος την αδυναμία του ή το συναίσθημα του άλλου, τον εγκλωβίζει και τον απομυζά. Συνήθως το αίσθημα κατωτερότητας, η ανευθυνότητα, η κακία και η αναισθησία αποτελούν απαραίτητα στοιχεία αυτού που χειραγωγεί. Αισθάνονται ιδιαίτερη ευχαρίστηση να ταλαιπωρούν τον άνθρωπό τους, το φίλο ή το συγγενή τους και να τον βλέπουν να υποφέρει. Είναι άνθρωποι χωρίς συναισθηματική νοημοσύνη και με αναξιοπρέπεια. Πιστεύουν απόλυτα στη «σωστή τους συμπεριφορά» και δεν επιδέχονται κανενός είδους κριτική. Ισχυροποιούν τη θέση τους στο μυαλό τους με τη φωνή, την υποτίμηση και την παρατήρηση προς τον άλλον.
Παράλληλα και η εγκατάλειψη είναι μορφή χειραγώγησης. Έχουμε πει πολλές φορές ότι ο άνθρωπος έχει ανάγκη να τον αποδέχονται και να τον αγαπούν. Η αδιαφορία δημιουργεί την αίσθηση της ύπουλης υποτίμησης που σε διαβεβαιώνει πως δε χρειάζεται «να ζητάς πολλά από τη ζωή»…γιατί απλά ο άλλος τα θέλει για τον εαυτό του! Κάνει λοιπόν τον άλλον να μην έχει απαιτήσεις για απολαβές ή ανταπόδοση, με μοναδικό σκοπό ο άξιος άνθρωπος να μη μπορεί να συνειδητοποιήσει την αξία του και αυτός που χειραγωγεί, να μην αντιληφθεί τη γύμνια του…
Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτούς που μας χειραγωγούν και μας κάνουν δυστυχισμένους;
- Αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας και τον υπερασπιζόμαστε
- Δεν επιτρέπουμε σε κανέναν να χειραγωγεί το μυαλό και την καρδιά μας
- Κανείς δεν μπορεί να υποδουλώσει τα συναισθήματά μας
- Ό,τι μας ενοχλεί το εκφράζουμε με ψυχραιμία και ευπρέπεια.
- Παραμένουμε πιστοί στις θέσεις μας
- Αναθέτουμε στους άλλους να εκπληρώσουν τις δικές τους υποχρεώσεις
- Δεν αναλαμβάνουμε την ευθύνη κανενός εκτός του εαυτού μας.
- Απαιτούμε σεβασμό
- Αντιδρούμε στην υποτίμηση
- Εστιαζόμαστε στον εαυτό μας και όχι στην ευχαρίστηση των άλλων.
- Διατηρούμε αποστάσεις
Είναι γεγονός πως η συναισθηματική χειραγώγηση είναι η πιο «λανθάνουσα» σε σχέση με τις υπόλοιπες και η πιο επικίνδυνη. Ποτέ δεν είναι αργά να γίνει αντιληπτό ότι δεν είμαστε ευτυχισμένοι και να υπερασπιστούμε την ύπαρξη μας και την ευτυχία μας. Συμβιβασμοί χωρούν, όταν χρειάζεται να συμβιώσει κάποιος με κίνητρο το κοινό καλό κι όχι στην εξουσία και στον «στραγγαλισμό» της καρδιά και της ψυχής των άλλων.
Χρειάζεται λοιπόν να μαθαίνουμε και να δοκιμάζουμε τον εαυτό μας σε διαφορετικά πράγματα για να εκπλαγούμε πόσο ψηλά μπορούμε να φτάσουμε και πόσο μπορούμε να εξελιχθούμε. Γιατί το μόνο σίγουρο είναι ότι μόνο τον εαυτό μας έχουμε κι αν τον κακοποιούμε ή τον περιφρονούμε τότε κι αυτός θα μας εγκαταλείψει.
Το Life Coaching μπορεί να σε βοηθήσει να δεις τον εαυτό σου μέσα από τα δικά σου μάτια, να τον αναγνωρίσεις και να συνειδητοποιήσεις την αξία σου.
Το Life Coaching βοηθά τον άνθρωπο να αντιμετωπίζει προβλήματα και δυσλειτουργίες, ώστε να αισθανθεί ελεύθερος και ευτυχισμένος.
ΚΛΕΟΝΙΚΗ ΙΣ. ΠΑΝΤΑΖΗ
Φιλόλογος- Life Coach Εφήβων και Ενηλίκων
Φιλοσοφική Σχολή ,Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Certificate in Coaching –AC Accredited- ΕΚΠΑ
Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας Παιδιών-Εφήβων (ΔΕΠΥ) Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Διαχείριση του Στρες και Υγεία – ΕΚΠΑ
Για ατομικές συνεδρίες-σεμινάρια εφήβων – ενηλίκων ,επικοινωνήστε στο e–mail:kleonikilifecoaching@gmail.com