[quote]Τι είναι η νόσος, πώς εμφανίζεται, πώς θεραπεύεται[/quote]
Γράφει ο Περικλής K. Σύρος
Επιμελητής Καρδιολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών
Οι πνεύμονες αιματώνονται, δηλαδή δέχονται αίμα από την καρδιά μέσω της πνευμονικής αρτηρίας και των κλάδων της. Όταν αποφραχθεί (φράξει) η πνευμονική αρτηρία ή οι κλάδοι της από θρόμβους τότε μιλούμε για πνευμονική εμβολή. Άρα η πνευμονική εμβολή είναι ένας θρόμβος αίματος που προσβάλλει τις αρτηρίες που διοχετεύουν με αίμα τους πνεύμονες.
[quote]Πού οφείλεται η νόσος – Αίτια-Εντόπιση[/quote]
Θρόμβοι αίματος μπορεί να σχηματιστούν για διάφορους λόγους.Συνήθως ο σχηματισμός τους οφείλεται στην βραδεία κυκλοφορία του αίματος ή στην συμπίεση των φλεβών εκ των έξω ή την ύπαρξη τοπικής βλάβης στο τοίχωμά τους. Βραδεία ροή προκαλείται όταν πιέζεται εξωτερικά η φλέβα από οποιαδήποτε αιτία ή όταν το άτομο παραμένει ακινητοποιημένο για μεγάλο χρονικό διάστημα όπως επί κατάγματος των κάτω άκρων. Τα συνηθέστερα αίτια που πιέζουν εξωτερικά τις φλέβες είναι οι διάφοροι όγκοι, κακοήθεις ή καλοήθεις.
Η συνηθέστερη εστία δημιουργίας θρόμβων είναι οι εν τω βάθει φλεβες των κάτω άκρων. Αφού σχηματιστεί εκεί ο θρόμβος εν συνεχεία αποσπώνται τμήματα του, που ανάλογα με το μέγεθός τους κινούνται μέσα στις φλέβες και όταν φθάσουν στους πνεύμονες σφηνώνονται σε μεγάλου ή μετρίου ή μικρού μεγέθους κλάδους της πνευμονικής αρτηρίας και δημιουργούν αντίστοιχου μεγέθους πνευμονικές εμβολές.
Συνηθέστεροι παράγοντες που προδιαθέτουν για φλεβική θρόμβωση και πνευμονική εμβολή είναι:
-Καρκίνος
-Οικογενειακό ιστορικό
-Κατάγματα κνήμης ή ισχίου
-Γενετικές διαταραχές της πήξης του αίματος, συμπεριλαμβανομένου του παράγοντα V-Leiden και των αυξημένων επιπέδων ομοκυστεΐνης
-Ιστορικό καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου
-Μείζονα χειρουργική επέμβαση
-Παχυσαρκία
Ας επισημανθεί ωστόσο ότι στο 30% των ασθενών δεν ανιχνεύεται κανένας προδιαθεσικός παράγοντας.
Πώς εκδηλώνεται η νόσος – Συμπτώματα
Η πνευμονική εμβολή δεν έχει ειδικά κλινικά συμπτώματα, πράγμα που καθιστά τη διάγνωσή της σχετικά δύσκολη. Η κλινική υποψία είναι το αρχικό βήμα στη διάγνωσή της.
Το πιο κοινό σύμπτωμα της πνευμονικής εμβολής είναι η δύσπνοια.
Άλλα συμπτώματα πνευμονικής εμβολής περιλαμβάνουν:
-Βήχα
-Πόνο στο στήθος
-Ζάλη
-Καρδιακή αρρυθμία
-Γρήγορη αναπνοή
-Ταχυκαρδία
-Αιμόπτυση
Διάγνωση της νόσου – Εξετάσεις
Η διάγνωση της πνευμονικής εμβολής περιλαμβάνει δύο βήματα:
Α. Κλινική υποψία.
Β. Εργαστηριακή τεκμηρίωση
Διαγνωστικές εξετάσεις
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Το σύνηθες ΗΚΓραφικό εύρημα είναι η φλεβοκομβική ταχυκαρδία της τάξεως των 110 – 130/min.
- Αέρια αίματος.
– Υποξαιμία pO2<70 mmHg.
– Υποκαπνία pCO2<35 mmHg.
– Αναπνευστική αλκάλωση pH>7,42.
- D-Dimer: Τελικά προϊόντα αποδομής της ινικής στον καταρράκτη της πήξης.
4.Τροπονίνη – BNP.
- Ακτινογραφία θώρακα.
Τα ακτινολογικά ευρήματα είναι μη ειδικά (ατελεκτασία, πλευριτική συλλογή, καρδιομεγαλία) ενώ φυσιολογική ακτινογραφία σε ασθενή με οξεία δύσπνοια δεν αποκλείει την πνευμονική εμβολή - Διαθωρακικό Υπερηχογράφημα καρδιάς
Τα κυριότερο υπερηχοκαρδιογραφικό εύρημα είναι η διάταση της δεξιάς κοιλίας - Υπερηχογράφημα φλεβών.
Πλήρης συμπίεση μηριαίων, ιγνυακών φλεβών αποκλείει τη φλεβική θρόμβωση, ενώ αντίθετα ένα μη συμπιεστό τμήμα φλέβας υποδηλώνει φλεβική θρόμβωση. - Σπινθηρογράφημα αερισμού – αιμάτωσης.
Είναι χρήσιμη σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια, σε εγκύους και σε νεαρές γυναίκες.
- Αξονική αγγειογραφία πνευμονικών αρτηριών
(Spiral CT).
Εξέταση πρώτης εκλογής σήμερα στη διάγνωση πνευμονικής εμβολής σε τριτοβάθμια κέντρα.. Αντενδείξεις: αλλεργία, νεφρική ανεπάρκεια.
- Αγγειογραφία πνευμονικών αρτηριών.
Θεραπεία – Μέθοδοι αντιμετώπισης
Η πνευμονική εμβολή αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής παρεντερικά αρχικά (ηπαρίνης ενδοφλέβια ή χαμηλού μοριακού βάρους ηπαρίνης υποδόρια) και κατόπιν από του στόματος (ασενοκουμαρόλη). Ανάλογα με τον κίνδυνο επανεμφάνισης εμβολικών επεισοδίων κρίνεται η συνέχιση της αντιπηκτικής αγωγής για μερικούς μήνες ή και για ολόκληρη τη ζωή του ασθενούς.
Στους ασθενείς με μαζική πνευμονική εμβολή ενδείκνυται η άμεση θρομβολυτική θεραπεία (στρεπτοκινάση, ουροκινάση, κλπ) η οποία επιταχύνει η διάλυση του εμβόλου και είναι δυνατόν να μειώσει τη θνητότητα.
Σε ασταθείς ασθενείς που αντενδείκνυται η αντιπηκτική αγωγή ή η θρομβόλυση, εξετάζεται από τον θεράποντα ιατρό η χειρουργική εμβολεκτομή.
Γενικά μέτρα αποτελούν η χορήγηση οξυγόνου, αναλγητικά φάρμακα, κατάκλιση και ότι άλλο είναι απαραίτητο στην κάθε περίπτωση.