ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ
ΤΡΙΤΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ, Ο ΧΟΡΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΤΑΣ ΣΤΟΝ ΑΗ ΓΙΑΝΝΗ ΤΟ ΧΟΡΕΥΤΑΡΑ.
Ο. Ελύτης: “Να μπορούσαν τη σημασία των λαών να την μετράνε όχι με πόσα κεφάλια διαθέτουν για μακέλεμα, αλλά από πόση ευγένεια παράγουν. Όπως ο δικός μας ο λαός στα χρόνια της τουρκοκρατίας, όπου το κεντητό πουκάμισο, το απλό βαρκάκι, το ταπεινό εκκλησάκι, το τέμπλο, το κιούπι, το χράμι, αποπνέανε μιαν αρχοντιά ανώτερη από κείνη των Λουδοβίκων ,τι σταμάτησε εκείνα τα κινήματα ψυχής που έφτασαν μέχρι τις κοινότητες, ποιος καπάκωσε μια τέτοιου είδους αρετή που θα μας οδηγούσε σ΄ ένα ιδιότυπο , κομμένο στα μέτρα μας πολίτευμα , όπου τον κοινόν αίσθημα θα συνέπιπτε μ΄εκείνο των αρίστων.”
O Mύθος του χορού της Τράτας, είναι αληθινός παρά το γεγονός ότι μπορεί να είναι ψευδής, κρινόμενος από λογική ή ιστορική άποψη(Αφήστε τους αρχαιολόγους και τους ανακαινιστές να λένε). Σε αντίθεση με τη λογική και τη νατουραλιστική αλήθεια, ο μύθος επιτρέπει τη μετοχή σε μιάν άλλου τύπου αλήθεια. Από το 1955, που θυμάμαι τον εαυτό μου, ο Μύθος του χορού της τράτας ,αναφερόταν στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Και στον απλό λαό άρεσε, γιατί ήταν μια πράξη αντίστασης. Όπως , ό όρος <<της μιάς μέρας>> , που έθεσε ο Τούρκος, αυξάνει τη δυσκολία, την τραγικότητα. Και μας θέτει το αμείλικτο ερώτημα; Εμείς τι θα κάναμε στη θέση τους; Τότε δεν υπήρχαν εργολάβοι να τους αναθέσουμε το έργο ! ΥΠΗΡΧΕ ΟΜΩΣ Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΣΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ Ο ΕΛΥΤΗΣ.
Διότι αντίσταση δεν κάνεις, μόνο με τα όπλα, αλλά σημαντικό είναι παραμένοντας αυτός που είσαι, να μην αλλάζεις Πίστη, ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΝΙΚΑ ΠΑΝΤΑ!
Επειδή: << Εκείνα τα χρόνια της σκλαβιάς, η μόρφωση και η παιδεία της ΨΥΧΗΣ ήταν το κοινόν κτήμα, η περιουσία της φυλής μας ,παραδομένοι για αιώνες και χιλιετίες από γενιά σε γενιά, κατατρεγμένη ( όπως σήμερα) μα πάντα ζωντανή, αγνοημένη μα πάντα παρούσα. Ήταν η ΜΕΓΑΛΗ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ, αυτή έπλασε τους ανθρώπους και το λαό>> της<<Σταυρικής-Θυσιαστικής>> Κοινότητας. Την εποχή που ήμασταν σαν ΛΑΟΣ ΑΔΙΑΦΘΟΡΟΙ, μια διαφορετική γραφή του κόσμου, ξένη προς το ελληνικό αίσθημα, έμοιαζε φυσικό ν΄απορρίπτεται αμέσως.
Έτσι τη ζωική,υπόσταση του έργου,(το ταπεινό ξωκκλήσι) τούτη τη μύχια ένωση με τον γύρω φυσικό κόσμο δε θα τη δείς πουθενά. Εδώ ενώνεται το εκκλησάκι σαν κτίσμα σαν τόνος με τη γύρω φύση. Όλα εδώ, σχήμα και χρώμα ( πριν την αναστήλωση), μας διηγούνται για μια τοποθέτηση απέναντι στη ζωή. ΄΄Ουδείς άξιος των συνδεδεμένων ταις σαρκικαίς επιθυμίαις και ηδοναίς λατρεύειν Σοι τω Δεσπότη ΄΄. Την ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΣΑΡΚΑΣ ζητάει του Άγιου και του ιερού η επιτέλεση. Λές και ο λαός μας να ζήτησε στον ανόργανο κόσμο, τον άσαρκο, τα πρότυπά του . Ταπεινώθηκε και λύγισε ο λαός μας, για να λατρέψη του θείου την υπεραισθητική ουσία.
Και πάλι στο σχήμα, δεν εδουλώθηκε στου φαινομένου του αισθητού τις σαγήνες , αλλά ακολουθώντας της φύσης τις αρχές, το ερμήνευσαν πνευματικά. Επάνω σε μιαν αφανή ενδόμυχη Γεωμετρία ειν΄όλο το Σχήμα οικοδομημένο. Η ιδέα του Άγιου, εις την οποία το έργο δουλεύει, στης εσωτερικής τούτης Γεωμετρίας την έκφραση ανάγεται. Στην ασάλευτη αυστηρότητα, την ιεροτελεστική των αξόνων της, που είναι ποιός ξέρει ποιών κοσμικών ρυθμών η αποκάλυψη. Και είναι η γλώσσα τους υπερβατική, δε δουλεύουν στου φαινόμενου την υλική παράσταση .Ανάγονται απ΄το επεισοδιακό και το εφήμερο, στις αιώνιες, τις ΑΡΧΕΤΥΠΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΩΝ ΟΝΤΩΝ.
Αναγνωρίζεις τη γνώση, το ένστικτο του οικοδόμου, τόλμη επίνοια στη σύλληψη και στην εκτέλεση. Τον απλό τω πνεύματι , που θεία βουλή τον όρισε να ΄ναι η γή η έμψυχη ,όπου μέσα της να φυλαχτεί απ΄την εξαφάνιση της ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΞΑΝΑΓΕΝΝΗΜΟΥ Ο ΣΠΟΡΟΣ.
Ας ήταν άλλοι του καιρού οι δυνατοί, του βασιλείου της γής οι κύριοι. Οι φανεροί και φανταχτεροί του θεάτρου της ιστορίας οι ηθοποιοί, Ρωμαίοι και Σαρακηνοί και Φράγκοι και Τούρκοι. Όμως αυτός ο περιφρονημένος κληρονόμος μεγάλης φυλής ήταν ο αφανής πρωταγωνιστής. Για κάτι πολυτιμότερο απ΄τα βασίλεια της γής εμαχόταν ολομόναχος μες στο σκοτάδι αιώνων ολόκληρων, για της ΨΥΧΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ, <<ΓΙΑ ΤΟ ΠΛΟΥΣΙΟΤΑΤΟΝ ΤΟΥ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ >>κατά Ο. Ελύτη
Και τώρα, γύρω στης θεότητάς του το ίδιο πάντα λάβαρο βλέπουμε. Άνδρες ,γυναίκες ,παιδιά . Και ήταν η ίδια του κορμιού η πενία αλλά και η εν ασθενεία δύναμη , η ίδια αδάμαστη πίστη για το πνεύμα. Και η ΙΔΙΑ ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ Ο ΈΡΩΤΑΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ. Ο ίδιος πάντα ερωτικός ύμνος μας ξεπροβόδισε, τραγουδημένος, απ΄τις φωνές τις παρθενικές, <<είσαι άγγελος ωραίος έχεις μάτια γαλανά και χειλάκι κοραλλένιο και κατάξανθα μαλλιά…>>
Και ο καθ΄ημάς χορός κύκλιος, συλλογικός, ενωτικός, αργόσυρτος , μη εξατομικευμένος. Σε μας ο χορός είναι μια πνευματική συνεύρεση σωματοψυχών , όχι ένα μυϊκό κατόρθωμα και δείχνει τη διαφορετική ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ του ελληνικού κυκλίου χορού ΜΗ ΑΤΟΜΟΚΕΝΤΡΙΚΗ –ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΙΚΗ. Και οι αυλόπορτες , τότε, με τον βαρύ χαλκά δια μιάς άνοιγαν και έβλεπες στο βάθος τις ασβεστομένες κάμερες . Οι γλάστρες μιλούσαν . Στην περίοδο της ανθοφορίας γέμιζαν τον αέρα με φθόγγους που ανέβαιναν ολοένα, και ύστερα διαλύονταν, αφήνοντας μια μικρή σπίθα στην καρδιά.
Τι σταμάτησε αυτά τα κινήματα ψυχής; Ποιος καπάκωσε μια τέτοιου είδους αρετή, που θα μπορούσε μια μέρα να μας οδηγήσει σ΄ένα ΙΔΙΟΤΥΠΟ ,ΚΟΜΜΕΝΟ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΜΑΣ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ, ΟΠΟΥ ΤΟ ΚΟΙΝΟΝ ΑΙΣΘΗΜΑ ΝΑ ΣΥΜΠΙΠΤΕΙ ΜΕ ΕΚΕΙΝΟ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΩΝ;
Φτάσαμε σήμερα στον πάτο, <<φαινόμενα γενικής τυμβωρυχίας στη σημερινή Ελλάδα. Ξεθάβουν τα πάντα, μουσικές, χορούς, αισθήματα ,σκέψεις, ιερά και όσια>> κατά Σεφέρη. Στο σφυρί όλα , γενικό ξεπούλημα, στον τουρισμό,<< θρησκευτικός τουρισμός!!>>.
Μα ο πολιτισμός είναι τρόπος βίου, δεν είναι προϊόν, προς πώληση. Τι πουλάτε, άσχετοι τον Τρόπο της Πίστης μας;
Η σημερινή κρίση είναι πνευματική, όχι οικονομική και δεν βγαίνουμε εάν δεν απαντήσουμε στα εξής ερωτήματα: ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ, ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ, ΑΠΟ ΠΟΥ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΠΟΥ ΠΑΜΕ. Τα ερωτήματα αυτά είναι ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΑ-ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΑ.
Finis Graeciae , Ελλάδα τέλος, αναφωνεί , εδώ και αρκετά χρόνια, ένας μεγάλος στοχαστής ο Χ Γιανναράς, μπορείς να διαφωνήσεις,;
Λ. ΜΠΙΣΤΑΡΑΚΗΣ