[quote]Ο Εικαστικός, Διευθυντής του φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης «Πεδίο δράσης Κόδρα» Δημήτρης Μιχάλαρος μας μίλησε για την πρόκληση της τεχνολογίας μέσα από το έργο του και τους προβληματισμούς της γενιάς του[/quote]
Συνέντευξη στην Α. Σταματιάδη
Με τι ασχολείσαι αυτήν την περίοδο; (πού βρίσκεσαι, τι έκανες πρόσφατα, εκθέσεις, πρόσφατο έργο;)
Επέτρεψε μου να ξεκινήσω ευχαριστώντας την εφημερίδα αλλά εσένα προσωπικά, για το ενδιαφέρον που δείχνετε στην δουλειά μου.
Όπως ήδη γνωρίζεις, πέραν της ιδιότητάς μου ως εικαστικός ασχολούμαι και με τις επιμέλειες εκθέσεων.
Στο πλαίσιο της επιμελητικής μου δουλειάς, αυτή τη περίοδο ασχολούμαι εντατικά με το φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης «Πεδίο Δράσης Κόδρα 2014», το οποίο κι έχω την τιμή να διευθύνω για δεύτερη συνεχή χρονιά. Η ενασχόλησή μου με το φεστιβάλ βέβαια ξεκινάει πιο πριν, το 2011, όπου μου είχε ανατεθεί μέρος της γενικής του επιμέλειας, ως συνεπιμελητής.
Το Πεδίο Δράσης Κόδρα πραγματοποιείται στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης και είναι ένα από τα σημαντικότερα ετήσια δρώμενα σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια, με ιστορία 14 χρόνων. Το φεστιβάλ εστιάζει στην ανάδειξη των νέων ή ανερχόμενων ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, καθώς και την προώθηση των πειραματικών μορφών τέχνης που δομούνται με κύριο άξονα τα εικαστικά. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο site μας www.ActionFieldKodra.gr.
Αναφορικά με την εικαστική μου δουλειά, στα τέλη του Ιουνίου ολοκληρώθηκε η ατομική μου έκθεση στο Kalos&Klio Showroom στη Θεσσαλονίκη, με τίτλο «Μετατροπές / Εντυπώσεις» και σε επιμέλεια του ιστορικού τέχνης Παναγή Κουτσοκώστα. Στην έκθεση αυτή μάλιστα η εφημερίδα σας έκανε εκτενή αναφορά σε φύλλο στις αρχές Ιουνίου.
Η έκθεση παρουσιάζει μια πειραματική προσέγγιση της χαρακτικής (κυρίως σε σχέση με την παραδοσιακή αντίληψη του όρου), προτείνοντας μια νέα θέαση γύρω τη σχέση της αρίθμησης των τυπωμάτων, αλλά και της έννοιας του αντιγράφου, μέσα από μια σειρά διαδικτυακών ψηφιακών τυπωμάτων.
Η θεματική της εν λόγω έκθεσης, θέτει ερωτήματα γύρω από την έννοια του δημόσιου και του ιδιωτικού, μέσα από την χρήση αλλοιωμένων ή επεξεργασμένων εικόνων ερωτικού ή πορνό περιεχομένου από το διαδίκτυο. Οι αλλοιώσεις των εικόνων επιτυγχάνονται μέσα από παραμετροποιήσεις του πηγαίου κώδικα των ίδιων των εικόνων, την επιτηδευμένη δημιουργία ψηφιακών παρασίτων (feedback), κτλ., μέσα σ’ ένα περιβάλλον 8bit video games αισθητικής. Το έργο πραγματεύεται τον όρο «πορνογραφία» με τον ίδιο ερμηνευτικό τρόπο που ο γάλλος κοινωνιολόγος και φιλόσοφος Jean Baudrillard παρουσιάζει στο βιβλίο του «Η έκσταση της επικοινωνίας».
Πώς θα χαρακτήριζες το έργο σου; Σύγχρονη τέχνη; Ή θα μπορούσες να εντάξεις κάπου το έργο σου;
Αν θα έπρεπε να εντάξω το έργο μου σε κάποιο πλαίσιο προβληματισμών, σίγουρα αυτό δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από την Σύγχρονη Τέχνη.
Εστιάζοντας ακόμα περισσότερο δε, εντός του γενικού πλαισίου της Σύγχρονης Τέχνης, θα τολμούσα να πω ότι το έργο μου εντάσσεται σ’ αυτό που φέρει τον χαρακτηρισμό avant-garde ή αλλιώς πειραματική τέχνη (experimental art).
Το ερευνητικό πεδίο της εικαστικής μου δουλειάς μου εστιάζει στις εφαρμογές της τεχνολογίας στη τέχνη (Art & Technology), διερευνώντας ή προκαλώντας τα όρια και τις δυνατότητες τεχνολογικών επιτευγμάτων όπως της ρομποτικής, της μηχανικής, των τηλεπικοινωνιακών, των διαδικτυακών αναπτύξεων. Εφαρμογές που σε πολλές περιπτώσεις απαιτούν γνώσεις προγραμματισμού (κώδικά) για να προσαρμόζονται στην προβληματική ή τον μηχανισμό ενός έργου τέχνης.
size: 930x 700px
technique: public printmaking/ html moving webprint.
Η τεχνολογία δηλαδή και η χρήση του Διαδικτύου, των video games έχει περάσει στο έργο σου…
Ναι, αυτή την περίοδο με ενδιαφέρει πολύ η αισθητική των Video Games. Το 8bit στη περίπτωση μου αφορά την μνήμη, τα παιδικά μου χρόνια. Τα παιδιά που μεγαλώσαμε μαζί στην γειτονιά μου (κυρίως στη γύρω την Αγία Παρασκευή, στο καφενείο της κυρά Μαρίας) φαντάζομαι ότι ακόμα έχουν νωπές τις εικόνες/ μνήμες! Όπως και να’ χει όμως τα γραφικά αυτά εμπεριέχουν ένα τεράστιο κεφάλαιο της ιστορίας της τεχνολογίας, κυρίως σ’ ότι αφορά την εξέλιξη της εικαστικής τους φόρμας.
Πιστεύεις ότι τα παραπάνω έχουν αλλάξει αναπόφευκτα τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο…
Δεν το ξέρω αν είναι αναπόφευκτα, αλλά οι τεχνολογία σίγουρα έχει αλλάξει τον τρόπο που βιώνουμε τον κόσμο, είτε αυτό λέγεται αντίληψη του χρόνου, των αποστάσεων, της επικοινωνίας, της πληροφορίας, κτλ.
Τι είναι αυτό που σε κάνει να ξεκινήσεις ένα νέο έργο; Τι σε ωθεί; Από πού αντλείς την έμπνευση σου;
Ο καλλιτέχνης είναι ένας πολύ ευαίσθητος δέκτης πληροφοριών, ενώ το έργο του πρέπει να είναι ένας πολύ ισχυρός πομπός. Ο καλλιτέχνης αποκρυπτογραφεί διαρκώς και εμπνέεται από κάθε ερέθισμα προκαλεί είτε τις αισθήσεις του, είτε την λογική του, είτε τα πιστεύω και τις αρχές του.
Έτσι κι εγώ ακολουθώ τον παλμό της εποχή μου και σχολιάζω ή στοχάζομαι μέσα από την δουλειά μου, πάνω σε θέματα κοινωνικά, συναισθηματικά, πολιτικά, επιστημονικά ή τεχνολογικά. Κάθε τι που σχετίζεται με την έννοια ή την ερμηνεία της ανθρώπινης ταυτότητας. Δημιουργώ προβληματικές βασισμένες σε θέματα που αφορούν την ταυτότητα μας σαν οντότητες και σαν σύνολα (ομάδες).
Μου αρέσει πολύ να παρατηρώ το περιβάλλον στο οποίο ζω. Παρακολουθώ, άλλοτε την συνύπαρξη και άλλοτε την σύγκρουση μετάξι του «θεϊκού» που έπλασε την φύση ή που έπλασε η ίδια η φύση και του «ανθρώπινου» που δημιούργησαν και εξακολουθούν να δημιουργούν τα δικά μας συστήματα.
Τα προσωπικά μου βιώματα έρχονται κάθε φορά λοιπόν να ορίσουν την θεματολογία μου και την προβληματική της δουλειάς μου.
Πιστεύεις ότι ο δημιουργός οφείλει να έχει άποψη και να παρεμβαίνει στα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα;
Αρνούμαι να αποδεχθώ κάποιον ως σύγχρονο καλλιτέχνη όταν δεν έχει πολιτική θέση, σήμερα. Ο καλλιτέχνης πρεσβεύει το πνεύμα, τον πολιτισμό και σε πολλές περιπτώσεις την διανόηση.
Δεν νοείται λοιπόν να υπάρχει σύγχρονος καλλιτέχνης ο οποίος δεν έχει άποψη και θέση γι αυτά που συμβαίνουν γύρω του, και ως εκ τούτου δεν δύναται να υπάρχει καλλιτέχνης χωρίς πολιτική θέση. Η έμπνευση έρχεται από σημαντικά ερεθίσματα που αυτός σαν δέκτης οφείλει να εντοπίσει.. Εγώ δεν βλέπω κάτι σημαντικότερο σαν ερέθισμα από έναν πόλεμο και δυστυχώς σήμερα έχουμε αρκετούς. Όπως επίσης, δεν βλέπω κάτι σημαντικότερο από τα ανθρώπινα δικαιώματα που καταπατώνται συνεχώς, τη βία, τον ρατσισμό, το μίσος, την οικονομική εξαθλίωση που βιώνουν πολλοί άνθρωποι γύρω μας.. Πώς είναι δυνατόν τέτοια ερεθίσματα ν’ αφήνουν ασυγκίνητο έναν άνθρωπο και πόσο μάλλον έναν καλλιτέχνη, που στιγματίζεται από τα γεγονότα, αλλά και στιγματίζει τα ίδια τα γεγονότα μέσα την δουλειά του, καταγράφοντάς τα.
Άρα, από την στιγμή που είναι ενεργός και δημιουργεί, είναι αναπόφευκτο να μην πάρει θέση μέσα από τα έργα του. Όταν αυτά μάλιστα εκτεθούν στο κοινό και τεθούν σε δημόσια κριτική, αυτομάτως υφίσταται παρέμβαση στα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα. Αυτό που ποικίλει στη δυναμική της κάθε παρέμβασης βέβαια, είναι η δυναμική του ίδιου του έργου στην κάθε περίπτωση.
[quote]
Ξεκινώντας από τις μικρές κοινωνίες, πρέπει να επενδύσουμε πρώτα απ’ όλα συναισθηματικά σε συλλογικότητες (εθελοντικές δράσεις, συλλόγους, πολιτιστικά δρώμενα, κοινωνικά παντοπωλεία, συσσίτια, καθαριότητα κοινόχρηστων χώρων, κτλ.).
Να οικειοποιηθούμε όλοι τα προβλήματα του τόπου και της κοινωνίας μας, για να μπορέσουμε να συνεισφέρουμε ή έστω να εκτιμήσουμε τις λύσεις αυτών. Επίσης, πρέπει να δημιουργήσουμε δίκτυα που να εξαπλώνονται και εκτός των συνόρων του τόπου μας. Οι νέοι μπορούν να στελεχώσουν τέτοιες προσπάθειες.
[/quote]
Παρότι έχεις τις δυνατότητες και το βιογραφικό, να φύγεις στο εξωτερικό, επιμένεις και δραστηριοποιείσαι στην Ελλάδα, σε δύσκολους καιρούς, ενώ άλλοι συνομήλικοι σου προτιμούν να δοκιμάσουν την τύχη τους εκτός της χώρας μας. Θα μπορούσε κάποιος να σου πει “εσύ γιατί δεν έφυγες;”
Όντως το βιογραφικό και η επαγγελματική εμπειρία λειτουργούν ευνοϊκά στην εύρεση εργασίας στο εξωτερικό. Όπως πολύ άλλοι συνάνθρωποί μας, επιμένω και προσπαθώ ειλικρινά να τα καταφέρω στην Ελλάδα, αλλά κάθε χρόνο αυτός ο στόχος γίνεται δυστυχώς όλο και πιο δύσκολος. Πάντα είμαι αισιόδοξος και σε κάθε ευκαιρία που μου δίδεται μιλάω για το πόσο σημαντικό είναι όλοι, και ειδικά αυτοί που έχουν τα «δυνατά βιογραφικά» και τα προσόντα, να δώσουν αγώνα για να τα καταφέρουν εδώ στη χώρα μας. Μέσα από τον αγώνα αυτό μπορούν να ανοίξουν δρόμοι και για άλλους ή να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.
Τα χρόνια που έζησα στο εξωτερικό με βοήθησαν να καταλάβω ότι τίποτα δεν είναι εύκολο και παντού υπάρχουν δυσκολίες, τα συν και τα πλην. Δεν υπάρχουν παράδεισοι.
Για την καριέρα μου έχω κοπιάσει σκληρά και φυσικά συνεχίζω να το κάνω, αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχω λύσει τα προβλήματά μου. Τα όνειρά μου είναι η «Ιθάκη» μου και ξέρω ότι στο ταξίδι υπάρχουν πολλά εμπόδια. Ομολογώ με απόλυτη σιγουριά ότι η Ελλάδα είναι η δική μου «Ιθάκη».
Τι έχεις να πεις στους νέους ανθρώπους που σήμερα απογοητεύονται από τις καταστάσεις και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν εδώ;
Θα πρότεινα να μην απογοητεύονται. Πρέπει να παραμένουμε όσο το δυνατόν πιο θετικοί.
Λόγω του ότι η συνθήκες στην Ελλάδα σήμερα είναι πραγματικά αντίξοες, δεν αδικώ κανέναν που φεύγει στο εξωτερικό. Το επαγγελματικό, πέρα από θέμα επιβίωσης είναι και θέμα αξιοπρέπειας. Αν αυτή την συνθήκη κάποιος αδυνατεί να την βρει στην Ελλάδα, καλώς να πάει εκεί που θα μπορεί να την διασφαλίσει. Όχι μόνο το σέβομαι, αλλά και το επικροτώ.
[quote]Ούτως ή άλλως το ίδιο το κράτος μας σπρώχνει μακρυά. Έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί οι κοινωνίες μας σήμερα, υπάρχει άμεση σχέση της ποιότητας ζωής και του εργασιακού. Από ανάγκη παίρνει κάποιος μια τέτοια απόφαση. Δεν αλλάζει ούτε το πόσο Έλληνας είναι, ούτε το πόσο αγαπάει την Ελλάδα.[/quote]
Αν όμως αποφασίζουν να μείνουν, πρέπει να αναλογιστούν και τον δικό τους ρόλο στο κοινωνικό σύνολο πρώτα, διότι η ελληνική κοινωνία σήμερα λειτουργεί δυστυχώς εξατομικευμένα, χωρίς συλλογικό στόχο.
Ξεκινώντας από τις μικρές κοινωνίες, πρέπει να επενδύσουμε πρώτα απ’ όλα συναισθηματικά σε συλλογικότητες (εθελοντικές δράσεις, συλλόγους, πολιτιστικά δρώμενα, κοινωνικά παντοπωλεία, συσσίτια, καθαριότητα κοινόχρηστων χώρων, κτλ.).
Να οικειοποιηθούμε όλοι τα προβλήματα του τόπου και της κοινωνίας μας, για να μπορέσουμε να συνεισφέρουμε ή έστω να εκτιμήσουμε τις λύσεις αυτών. Επίσης, πρέπει να δημιουργήσουμε δίκτυα που να εξαπλώνονται και εκτός των συνόρων του τόπου μας. Οι νέοι μπορούν να στελεχώσουν τέτοιες προσπάθειες.
Σε ατομικό επίπεδο, θα πρότεινα να μην σπαταλάμε άλλο πολύτιμο χρόνο ψάχνοντας να δούμε τι έφταιξε και φτάσαμε στην «κρίση». Άλλοι είναι οι αρμόδιοι γι αυτό και μιλώ θεσμικά. Όλα τ’ άλλα είναι μόνο θεωρίες καφενείου και οχλαγωγίες. Ούτως ή άλλως ξέρουμε όλοι την απάντηση. Δεν υπάρχει λόγος να διυλίζουμε τον κώνωπα και να καταπίνουμε την κάμηλον.
Μετά θα πρότεινα σ’ όλους αυτούς που θέλουν να κυνηγήσουν τα όνειρά τους, να μην στηρίζουν τις ελπίδες τους σε κανενός τα λόγια και τις υποσχέσεις. Αν κάτι ξεκινάει με παρακάλια ή υποσχέσεις, τα θεμέλια του είναι ήδη σαθρά.
Τέλος, πιστεύω ότι πρέπει να γίνουμε να επενδύσουμε στην εξωστρέφεια. Είτε σε κοινωνικό επίπεδο, όπως ανέφερα και πιο πάνω, είτε σε οικονομικό. Τις ξένες γλώσσες δεν τις μάθαμε για να μπορούμε να μεταναστέψουμε, αλλά για να επικοινωνούμε.
Οι τεχνολογίες και ο πρωτογενής τομέας για μένα είναι το μέλλον της οικονομίας στην Ελλάδα.
Οι λέξεις κλειδιά για τους ανθρώπους αυτούς απ την πλευρά μου είναι κουράγιο, εργατικότητα, δυναμική, συλλογικότητα, εξωστρέφεια. Κι όλα αυτά, σε ευέλικτα σχήματα.